e-Government Training

အေသးစိတ္ဖတ္ရန္

MCC e-Government လုပ္ငန္းပေရာဂ်က္ မွတ္တမ္းတင္ဓာတ္ပံုမ်ား

ေက်ာက္ပြဲ တင္ဒါ

MCC မွ ၀န္ထမ္းမ်ား အလုပ္လုပ္ေနပံု

၀န္ထမ္းမ်ား ကြန္ပ်ဴတာစနစ္မ်ား ၾကည့္ရႈေလ့လာေနပံု

>အစိုးရ၀န္ထမ္းမ်ား သင္တန္းတက္ေနပံု

CSSTB ႐ံုး၌ MCC မွ ၀န္ထမ္းမ်ား မွတ္တမ္းဓာတ္ပံု

ေက်ာက္မ်က္ရတနာျပပြဲခန္းမ

အေသးစိတ္ဖတ္ရန္

MCC e-Government လုပ္ငန္းပေရာဂ်က္ မွတ္တမ္းတင္ဓာတ္ပံုမ်ား

ေက်ာက္မ်က္ရတနာျပပြဲကုိ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ၾကြေရာက္ေလ့လာေနပံု

ေက်ာက္မ်က္ရတနာျပပြဲကုိ ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌ သူရဦးေရႊမန္း ၾကြေရာက္ေလ့လာေနပံု

MCC ဥကၠဌ ဦးတင္၀င္းေအာင္မွ  Government Online System (GOS) အေၾကာင္း ရွင္းလင္းတင္ျပမႈအား စစ္ေဆးၾကည့္ရႈေနစဥ္

MCC Group CEO ေဒၚေခ်ာခင္ခင္မွ e-Government အေၾကာင္း ရွင္းလင္းတင္ျပေနပံု

ICT ျပပြဲတြင္ MCC မွ တာ၀န္ရွိသူမ်ား ရွင္းလင္းေျဖၾကားေနပံု

MCC Group ICT Services CEO ဦးေအာင္စိုးလင္းမွ ၀န္ထမ္းမ်ားအား သင္တန္းေပးေနပံု

အေသးစိတ္ဖတ္ရန္

CLOUD COMPUTING

၂၁ ရာစုႏွစ္ ကမၻာႀကီးတစ္ခုလံုး၏ နည္းပညာနယ္ပါယ္တြင္ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ခဲ့ၿပီး အနာဂတ္ အတြက္ အလားအလာအျဖစ္ ေပၚေပါက္လာခဲ့ေသာ နည္းပညာမွာ Cloud Computing ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ နည္းပညာ ျဖန္႔ျဖဴးသူ၊ နည္းပညာျဖင့္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းလုပ္သူ အားလံုးမွာလည္း Cloud Computing Based စီးပြားေရးပံုစံ (Business Model) ဘက္သုိ႔ ကူးေျပာင္းေနၾကသကဲ့သုိ႔ နည္းပညာအသံုးခ်သူ ကမၻာသူ ကမၻာသားအားလံုးမွလည္း Cloud Service မ်ားကုိ အသံုးျပဳ ေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါသည္။

Cloud Computing ဟူသည္မွာ ကြန္ပ်ဴတာအသံုးခ်စနစ္မ်ား (Application) မ်ားကုိ Data Center မ်ားတြင္ ထားရွိေသာ Server မ်ားမွတစ္ဆင့္ ေဆာင္ရြက္မႈ (Service) ေပးသည့္ပံုစံမ်ိဳးျဖင့္ အသံုးခ်ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

(Application run on hosted Servers as a Services)

Cloud Computing Service ကုိ အသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈစရိတ္ (Capital Cost) သာမက လုပ္ငန္း လုပ္ေဆာင္မႈစရိတ္ (Operational Cost) မ်ားကုိပါ သက္သာေစ ႏုိင္ပါသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ သက္ဆုိင္ရာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈႀကီးမားေသာ Data Center မ်ားကုိ ကုိယ္ပုိင္ထားရွိရန္ မလုိအပ္ေတာ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။

မိမိတုိ႔အသံုးျပဳလိုေသာ ကြန္ပ်ဴတာအသံုးခ်စနစ္မ်ား (Application Systems) ကုိ မိမိတုိ႔လုပ္ငန္းတြင္ ရွိစရာမလုိဘဲ Data Center မ်ားမွယူ၍ အသံုးျပဳႏုိင္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သက္ဆုိင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းအေနျဖင့္ Hardware ႏွင့္ Software မ်ား Update လုပ္ရန္လည္း မလုိေတာ့ပါ။ User အေနျဖင့္ အသံုးျပဳရန္ PC, Laptops, Mobile Phone ႏွင့္ LAN (Local Area Network) ေလာက္သာ လုိအပ္ေပေတာ့မည္။ ကုန္က်စရိတ္ သက္သာသည္သာမက စီမံခန္႔ခြဲမႈလည္း သက္သာေစပါသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ Data Center မွပင္ Server မ်ားသာမက Client မ်ားအတြက္ပါ ထိန္းခ်ဳပ္ ေဆာင္ရြက္ထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔အျပင္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား (Data) မ်ားကုိလည္း Data Center ရွိ Server မ်ားတြင္သာ သိမ္းဆည္းထားသည့္အတြက္ သတင္းအခ်က္ အလက္ ေပါက္ၾကားမႈအတြက္ ပုိမုိလံုၿခံဳစိတ္ခ်ရေစပါသည္။

Virtualization

Cloud Computing နည္းပညာ အရ Data Center ရွိ Hardware, Software စသည္တုိ႔ကုိ ဆက္သြယ္အသံုးခ်မည့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအတြက္ ဘံုအသံုးခ်မည္ျဖစ္ရာ Virtualzation  နည္းပညာကုိ အသံုးျပဳရပါသည္။ Virtualzation ဆုိသည္မွာ Hardware ႏွင့္ Software မ်ားကုိ မိမိကုိယ္ပုိင္ကဲ့သုိ႔ သီးသန္႔စီ သံုးေနသကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ရန္ ျပဳလုပ္ေပးျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အဖြဲ႕အစည္းအေနျဖင့္ Data Center ရွိ Server မ်ားကုိ အသံုးျပဳေနေသာ္လည္း မိမိတုိ႔အတြက္ သီးသန္႔ Virtual Server မ်ားျဖင့္ အသံုးျပဳေနျခင္းျဖစ္၍ လံုၿခံဳစိတ္ခ်စြာ အသံုးျပဳႏုိင္ပါသည္။

Cloud Computing Services

(၁) Software as a Service (SaaS)
Data Center တြင္သာရွိေသာ Software မ်ားကုိ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသုိ႔ Service ပံုစံျဖင့္ အသံုးျပဳေစျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အသံုးျပဳသည့္ အဖြဲ႕အစည္းတြင္ Software မရွိ ထိမ္းသိမ္းရန္ လည္းမလုိဘဲ လုိအပ္သည့္အခ်ိန္တြင္ လုိအပ္သေလာက္ကုိသာ အင္တာနက္မွ တစ္ဆင့္ယူ၍ အသံုးျပဳလိုက္ ႐ံုသာ ျဖစ္ပါသည္။

(၂) Platform as a Services (PaaS)
သက္ဆုိင္ရာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ မိမိတုိ႔လုိအပ္မည့္ အသံုးခ်စနစ္ (Application System) ကုိ မိမိကုိယ္တုိင္ျပဳလုပ္ႏုိင္ရန္ လုိအပ္ေသာ Application Design, Development, Testing, Deployment, Hosting စသည္တုိ႔ျပဳလုပ္ႏုိင္ရန္ ေဆာင္ရြက္မႈေပးျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

(၃) Infrastructure as a Service (IaaS)
IaaS ကုိ Hardware as a Service (HaaS) ဟုလည္း ေခၚပါသည္။ Data Center ႏွင့္ ဆက္သြယ္အသံုးျပဳမည့္ အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ Hardware ျဖစ္ေသာ Server တြင္ Data Processing, Storage, Memory စသည္တုိ႔ကုိသာ အသံုးျပဳခြင့္ေပးၿပီး မည္သည့္ Software ကုိမွ် အသံုးျပဳခြင့္ မေပးပါ။ Data Center ၏ Space ကုိသာ ငွားရမ္း သံုးစြဲျခင္းမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ပါသည္။

(၄) Database as a Service (DaaS)
Database Hardware Server ႏွင့္ Database လုိင္စင္မ်ားမွာ ေစ်းႀကီးသည့္အားေလ်ာ္စြာ သက္ဆုိင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအတြက္ Database အသံုးျပဳမႈအတြက္သာ ေဆာင္ရြက္မႈေပးျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္ပါသည္။

Security

Cloud Computing ႏွင့္ ပါတ္သက္၍ အသံုးျပဳသူမ်ား၏ စိုးရိမ္ပူပန္မႈမွာ မိမိတုိ႔၏ သတင္းအခ်က္ အလက္မ်ားကုိ Data Center တြင္ ထားရွိရာသည့္အတြက္ ကုိယ္ေရးကုိယ္တာ အခ်က္အလက္မ်ား (Privacy) က်ိဳးေပါက္ႏုိင္မည့္ အႏၱရာယ္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ အျခား သူတစ္ဦးမွ မိမိ၏ သတင္းအခ်က္ အလက္မ်ားကုိ ကုိယ္တြယ္သိမ္းဆည္းျခင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ မည္မွ် လံုၿခံဳမႈရွိသည္၊ စိတ္ခ်ရသည္ဟူေသာ အခ်က္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ အမွန္တစ္ကယ္တြင္ Cloud Computing Service ေပးေသာ Data Center မ်ားသည္ Server Side ႏွင့္ Client Side တုိ႔အတြက္ လံုၿခံဳေရးကုိ အဓိကအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေပးပါသည္။ Cloud Computing ျဖစ္သည့္အတြက္ လံုၿခံဳေရးကုိပါ Cloud Service အျဖစ္ေပးေသာေၾကာင့္ မိမိလုိအပ္ေသာ လံုၿခံဳေရးအဆင့္ကုိ ဖန္တီးရယူႏုိင္ပါသည္။ ထုိ႔အျပင္ Service ေပးေနသည့္ Cloud ကုိ (၂၄) နာရီပတ္လံုး ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲေနသည့္ အတြက္လည္း အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုခ်င္းစီထက္ ပုိ၍ လံုၿခံဳေရးသတိရွိႏုိင္ပါသည္။ ထုိ႔အျပင္ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုျခင္းစီ၊ တစ္ဦးျခင္းစီ၏ သက္ဆုိင္ရာ ကြန္ပ်ဴတာမ်ား၌ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ရွိေနျခင္းထက္ Cloud တြင္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားအားလံုး သိမ္းဆည္းျခင္းက သတင္းအခ်က္ အလက္ေပါက္ၾကားမႈ အႏၱရာယ္ကုိေလ်ာ့ ပါးေစႏုိင္ပါသည္။ ထုိ႔အျပင္ Cloud Computing တြင္ Virtualzation လုပ္ထားသည့္အတြက္ မိမိကုိယ္ပုိင္ Server တြင္ မိမိ၏ သတင္းအခ်က္ အလက္မ်ားကုိ သိမ္းဆည္းထားရွိၿပီး ကုိယ္တုိင္ ေစာင့္ေရွာက္သကဲ့သုိ႔လည္း ျဖစ္ပါသည္။ မည္သုိ႔ဆုိေစကာမူ သတင္းအခ်က္အလက္ လံုၿခံဳစိတ္ခ်မႈအတြက္ ေအာက္ပါ နည္းလမ္းမ်ားကုိ သံုးရန္လည္း လုိအပ္ပါသည္။

Encryption - မိမိ၏ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကုိ Algorithm  အသံုးျပဳ၍ ပံုဖ်က္ၿပီး (Encryptrion) အသံုးျပဳပါမွ ပံုျပန္ေဖာ္ျခင္း (Decryptin) 

Authentication - အသံုးျပဳမည့္သူ၏ User Name ႏွင့္ Password ျပဳလုပ္ၿပီးသံုးစြဲျခင္း၊ Authorization - လံုၿခံဳစိတ္ခ်ေရးအတြက္ မည္သူကုိ အသံုးျပဳခြင့္ေပးမည္ဟူေသာစနစ္က်င့္သံုးျခင္း။

Cloud Computing

Security

အေသးစိတ္ဖတ္ရန္

MCC e-Government Service Model

MCC Group အေနျဖင့္ e-Government လုပ္ငန္းမ်ားကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရာ နည္းပညာ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေဆာင္ရြက္မႈပံုစံသည္ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိခဲ့ပါသည္။ သက္ဆိုင္ရာေခတ္အလိုက္ မွန္ကန္ေသာ နည္းပညာျဖင့္ အက်ိဳးျပဳမည့္ပံုစံအတိုင္း ေျပာင္းလဲေဆာင္ရြက္ရသည္ ျဖစ္ေသာေႀကာင့္ ယေန႔ေခတ္ အခါ၏ ေျပာင္းလဲ တိုးတက္လာေသာ နည္းပညာႏွင့္ စီးပြားေရးပံုစံ (Business Model) အရ Cloud Computing Technology ကိုအသံုးျပဳျပီး e-Government Service မ်ားကို ေပးမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ MCC Group သည္ MCC Super Corridor ကို တည္ေဆာက္ရန္ ၾကိဳးပမ္းလ်က္႐ိွရာ Data Center မ်ားကို ေနျပည္ေတာ္၊ ရန္ကုန္၊ မႏၲေလးႏွင့္ ရတနာပံု Cyber City မ်ားတြင္ တည္ေဆာက္ရန္ စီမံေဆာင္႐ြက္ လ်က္႐ွိပါ သည္။ ေနျပည္ေတာ္တြင္ Data Center ကို စတင္တည္ေဆာက္လ်က္ ႐ွိျပီး ေနျပည္ေတာ္ အစိုးရ ၀န္ၾကီးဌာနမ်ား ခ်ိတ္ဆက္ထားေသာ Fiber Network ႏွင့္လည္း ခ်ိတ္ဆက္ျပီး ျဖစ္ ပါသည္။ ေနျပည္ေတာ္ Data Center အစိုးရ၀န္ၾကီးဌာနမ်ားအား Cloud Service မ်ားေပးရန္ ဆက္လက္ ျပင္ဆင္လ်က္႐ွိပါသည္။ MCC e-Government Suite ပါ၀င္ေသာ GOS (Government Online System), g-MIS (e-Government Portal), Back Office Management System)၊ အစိုးရပင္မလုပ္ငန္းမ်ား စီမံခန္႕ခြဲမႈစနစ္ g.COM (Government Core Operation Management) စသည္တို႕ကို Service Model ပံုစံမ်ိဳးျဖင့္ ေဆာင္႐ြက္မႈ ေပးမည္ျဖစ္ပါသည္။ ထို႕ျပင္ ရန္ကုန္ႏွင့္ မႏၲေလးတို႕တြင္လည္း Data Center မ်ားထား႐ွိျပီး တိုင္းေဒသၾကီး အစိုးရမ်ားအား e-Government Service မ်ားေပးရန္ ရည္႐ြယ္ထားပါသည္။ အနာဂတ္တြင္အျခားေသာ တိုင္းေဒသၾကီးမ်ားႏွင့္ ျပည္နယ္ အစိုးရမ်ားကိုပါ ေဆာင္႐ြက္မႈေပးႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါ သည္။

ေနျပည္ေတာ္၊ ရန္ကုန္၊ မႏၲေလးတို႕႐ိွ Data Center မ်ားကို ရတနာပံုဆိုင္ဘာစီးတီး႐ိွ Data Center မ်ားႏွင့္လည္း ခ်ိတ္ဆက္ထားမည္ျဖစ္ျပီး ယင္းကို Backup အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ DR (Disaster Recovery) အျဖစ္လည္းေကာင္း ထား႐ွိမည္ျဖစ္ပါသည္။

MCC Group တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ တစ္၀ွမ္းလံုးကို ျဖန္႔က်က္ႏိုင္ေသာ Franchise Network မ်ားလည္း ႐ွိပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေနရာေပါင္း (၁၈၀) ေက်ာ္တြင္ MCC Franchise Center မ်ား႐ွိျပီး မၾကာမီ ကာလတြင္ ျဂိဳလ္တုဆက္သြယ္ေရးစနစ္မ်ား တပ္ဆင္ေတာ့မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေနျပည္ေတာ္၊ ရန္ကုန္၊ မႏၲေလးျမိဳ႕ၾကီးမ်ားတြင္ သာမက ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္၀ွမ္းလံုး႐ွိ အစိုးရ႐ံုးခြဲမ်ား ကိုပါ ေဆာင္႐ြက္မႈ မ်ားေပးႏိုင္မည့္ အၾကီးဆံုးအဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ပါသည္။ ထို႕ျပင္ ျမန္းမာႏိုင္ငံ တစ္၀ွမ္းလုံး႐ွိ MCC Institute မ်ား MCC Polytechnic College မ်ား MCC Franchise Training Center မ်ားတြင္ e-Government ႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ သင္တန္းမ်ားကို ပို႕ခ်ေပးႏိုင္ရန္ သင္တန္းခန္းမမ်ား၊ သင္တန္းအေထာက္အကူပစၥည္းမ်ား၊ သင္တန္း ဆရာမမ်ားလည္း အသင့္႐ွိျပီးျဖစ္ပါသည္။

အေသးစိတ္ဖတ္ရန္

အစိုးရလုပ္ငန္းသဘာ၀ႏွင့္ e-Government

အစိုးရလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ e-Government လုပ္ငန္း အေကာင္အထည္ေဖာ္သည့္အခါ အစိုးရလုပ္ငန္း သဘာ၀အရ လုပ္ငန္းကိစၥမ်ားေျမာင္လွသည္ျဖစ္ရာ မည္သည့္ကိစၥအတြက္ e-Government လုပ္ရသည္ကုိ ေသခ်ာစြာမသိဘဲ မိမိလုိအပ္ခ်က္အရ ဦးစားေပးလုပ္ရမည့္ လုပ္ငန္းကုိမသိဘဲ အေျခအေနေပးသည့္လုပ္ငန္းအထက္မွ ေဆာင္ရြက္ရမည္ဟု သတ္မွတ္သည့္လုပ္ငန္း၊ အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုခုမွ လာေရာက္ျပသသည့္လုပ္ငန္းတုိ႔ကုိ လုပ္ျဖစ္ၾကပါသည္။ အမွန္တကယ္တြင္ အစုိးရ လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္လုပ္ကုိင္ေနေသာ လုပ္ငန္းမ်ားကုိ အမ်ိဳးအစားခြဲျခားၿပီး ယင္းလုပ္ငန္းမ်ားအလိုက္ (IT) နည္းပညာမ်ားကုိအသံုးျပဳကာ စနစ္မ်ား အေကာင္ အထည္ေဖာ္သြားျခင္းျဖင့္ e-Government လုပ္ငန္းမ်ားကုိ ေအာင္ျမင္စြာ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏုိင္သကဲ့သုိ႔ မိမိတုိ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြက္လည္း (IT) နည္းပညာ အသံုးျပဳရသည့္အတြက္ အက်ိဳးေက်းဇူးရွိႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အစုိးရလုပ္ငန္းမ်ား သဘာ၀ႏွင့္ (ICT) နည္းပညာကုိ အသံုးခ်ႏုိင္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ားကုိ ဦးစြာ နားလည္သေဘာေပါက္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။

g.ERP (Government Enterprise Resources Planning)

အစိုးရ ပင္မလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ရန္ ဦးစြာ အစိုးရဌာနမ်ားကုိ ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ ၾကရပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အစုိးရအဖြဲ႕ အစည္းမ်ားတြင္ ၀န္ထမ္းမ်ား၊ အေဆာက္အဦးမ်ား၊ ပရိေဘာဂမ်ားႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈစာတိုက္မ်ား စသည္တုိ႔ရွိေနၿပီး လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ရန္ ခြဲေ၀ သတ္မွတ္ေပးေသာ ဘတ္ဂ်က္အရ ေငြေၾကးသံုးစြဲၾကရပါသည္။ ေငြေၾကးကုိ စနစ္တက် ထိန္းသိမ္းၾကရၿပီး သတ္မွတ္ထားေသာ စာရင္းေခါင္းစဥ္မ်ားအလိုက္ အစုိးရစာရင္းမ်ား ျပဳစုၾကရပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အစိုးရလုပ္ငန္းမ်ား ေန႔တဒူ၀ အလုပ္မ်ားၿပီး အလုပ္႐ႈပ္ေနေသာ ကိစၥမ်ားမွာ Back Office Management ဟူေသာ လူကိစၥ၊ ေငြကိစၥ၊ ပစၥည္းကိစၥမ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။

ယင္းကဲ့သုိ႔ အစိုးရလုပ္ငန္းမ်ား၏ Back Office ကုိ စီမံခန္႔ခြဲရန္ MCC GROUP မ g.ERP (Government Enterprise Resources Planning) ဟူေသာ လုပ္ငန္းႀကီး သံုး အသံုးခ်စနစ္ကုိ တီထြင္ထားပါသည္။ g.ERP တြင္ အသံုးခ်စနစ္ (၅) ခုပါ၀င္ပါသည္။ ယင္းတုိ႔မွာ ၀န္ထမ္းစီမံခန္႔ခြဲျခင္းစနစ္ (Staff Management Information System) ၊ ၀န္ထမ္း လစာစနစ္ (Payroll System) ၊ အစုိးရဘတ္ဂ်က္ႏွင့္ ေငြစာရင္းစနစ္ (Budget and Account System) ႏွင့္ ေျမ၊ အေဆာက္အဦး၊ ယာဥ္၊ ပရိေဘာဂ စသည့္ ပံုေသပုိင္ဆုိင္ပစၥည္းမ်ား စီမံခန္႔ခြဲႏုိင္မည့္ (Asset Management System) ၊ အစုိးရလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အသံုးျပဳရန္ ၀ယ္ယူသိမ္းဆည္းထားၿပီး ထုတ္ယူသံုးစြဲရေသာ စက္ဆီ၊ ဓာတ္ဆီ၊ ႐ံုးလုပ္ငန္းသံုးပစၥည္းမ်ား၊ စာေရးကရိယာ စသည္တုိ႔ကုိ စနစ္တက်လက္ခံ သိမ္းဆည္းထုတ္ယူမႈမ်ားအတြက္ (Store Control System) တုိ႔ျဖစ္ပါသည္။

g.DMS (Government Document Management System)

အစိုးရလုပ္ငန္းမ်ားသည္ ပင္မလုပ္ငန္းမ်ား (Core Operation) အေထာက္အကူျပဳ Back Office လုပ္ငန္းမ်ားေဆာင္ရြက္ရာတြင္ စာရြက္စာတမ္းမ်ား အသံုးျပဳေဆာင္ရြက္ရသည့္ အတြက္ အစုိးရ လုပ္ငန္းမ်ား၏ ၾကန္အင္လကၡဏာတစ္ခုမွာ စာရြက္စာတမ္းမ်ား၊ ဖိုင္မ်ား၊ စုပံုေနျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အေၾကာင္းကိစၥအားလံုးအတြက္ စာရြက္စာတမ္းမ်ား ျပဳစုရျခင္း၊ ေပးပုိ႔ရျခင္း၊ လက္ခံရျခင္း၊ သိမ္းဆည္းရျခင္း တုိ႔အတြက္ အလုပ္႐ႈပ္ၾကရသည့္အျပင္ အေၾကာင္းကိစၥ တစ္ခုခုအတြက္ စာရြက္စာတမ္းမ်ား ရွာေဖြရျခင္း အလုပ္ကုိလည္း ခက္ခဲစြာ လုပ္ေဆာင္ေနၾကရပါသည္။ ယင္းအလုပ္မ်ားကုိ လြယ္ကူလ်င္ျမန္စြာ ျပဳစု၊ ေပးပုိ႔၊ လက္ခံ၊ သိမ္းဆည္း၊ ရွာေဖြရႏုိင္ရန္ အစိုးရစာရြက္စာတမ္း စီမံခန္႔ခြဲသည့္စနစ္ g.DMS (Government Document Management System) ကုိလည္း တီထြင္ထားရွိၿပီးျဖစ္ပါသည္။

g.MIS (e-Government Portal)

အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ Front Office တြင္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ လုပ္ငန္းႀကီး ႏွစ္မ်ိဳးရွိရာ အစိုးရဌာနအျခင္းျခင္း၊ အစိုးရႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ အစိုးရႏွင့္ ျပည္သူလူထုအၾကား အျပန္အလွန္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေနရေသာ (Information Sharing and Coordination) လုပ္ရသည့္အလုပ္သည္လည္း တစ္ခုအပါအ၀င္ျဖစ္ပါသည္။ e-Government ၏ အစိတ္အပုိင္းမွာ G2G, G2B, G2C ဟူေသာ အထက္ေဖာ္ျပပါ အလုပ္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းကဲ့သုိ႔ေသာ e-Government လုပ္ငန္းမ်ားကုိ လြယ္ကူ လ်င္ျမန္စြာ ေဆာင္ရြက္ ႏုိင္ရန္ အစိုးရဌာနတုိင္းတြင္ e-Government Portal ကုိ တည္ေထာင္အသံုးျပဳရန္ လုိအပ္ပါသည္။ MCC Group အေနျဖင့္ e-Government Portal မ်ား တည္ေထာင္ရာတြင္ လြယ္ကူလ်င္ျမန္စြာ တည္ေဆာက္ႏုိင္ရန္ g.MIS ေသာ e-Government Portal အင္ဂ်င္ကုိ တီထြင္ထားရွိပါသည္။ အစိုးရ၀န္ႀကီးဌာနမ်ားတြင္ လက္ရွိအသံုးျပဳလ်က္ရွိေသာ နာမည္ႀကီး e-Government စနစ္တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။

GOS (Government Online System)

အစိုးရဌာနအျခင္းျခင္း၊ အစိုးရဌာနတြင္ အေရးႀကီးေသာ ဆက္သြယ္လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား အတြက္ တီထြင္ထားေသာစနစ္ကုိ GOS (Government Online System) ဟု ေခၚပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံအစိုးရ၏ ႐ံုးလုပ္ငန္းလက္စြဲ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားအတုိင္း သီးသန္႔ (Customized) ျပဳလုပ္ထားျခင္းျဖစ္ၿပီး သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား၏ အေရးပါမႈအတြက္ လံုၿခံဳေရးအဆင့္ အျမင့္ဆံုးျဖစ္ေသာ စနစ္ျဖစ္ပါသည္။ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္႐ံုးႏွင့္ ၀န္ႀကီးဌာနမ်ား၊ အစိုးရ႐ံုးႏွင့္ တုိင္းႏွင့္ျပည္နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး႐ံုးမ်ားတြင္ အသံုးျပဳခဲ့ေသာ စနစ္ ျဖစ္ပါသည္။

g.COM (Government Core Operation Management)

အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းမ်ား တည္ေထာင္လုပ္ကုိင္ရျခင္းမွာ ၀န္ႀကီးဌာနမ်ားအလိုက္၊ ပင္မ လုပ္ငန္းႀကီးမ်ားျဖစ္ေသာ ပုိ႔ေဆာင္ဆက္သြယ္ေရး၊ ေရ၊ လွ်ပ္စစ္၊ သန္႔ရွင္းေရး စေသာ ျပည္သူမ်ား လုိအပ္ခ်က္မ်ားကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးရေသာ (Public Utilities) ႏွင့္ စသည့္ လုပ္ငန္းမ်ား လံုၿခံဳေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ အခြန္အခမ်ား ေကာက္ခံျခင္းလုပ္ငန္းမ်ား၊ လုပ္ငန္းလိုင္စင္ႏွင့္ လုပ္ကုိင္ခြင့္ ပါမစ္မ်ား ခ်ေပးရေသာလုပ္ငန္းမ်ား စသည္အားျဖင့္ မ်ားေျမာင္လွပါသည္။ ယင္းတုိ႔ကုိ အစိုးရအဖြဲ႕ အစည္းမ်ား၏ ပင္မလုပ္ငန္းႀကီးမ်ား (Core Operation) ဟုေခၚပါသည္။ အစုိးရဌာန တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု ေဆာင္ရြက္မႈေပးရျခင္းပံုစံမတူသကဲ့သုိ႔ အစိုးရဌာနတစ္ခုစီ၏ လုိအပ္ခ်က္အရ တီထြင္ေပးရေသာ စနစ္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အထက္တြင္ တင္ျပခဲ့ေသာ စနစ္မ်ားကဲ့သုိ႔ အစိုးရဌာနမ်ားအားလံုး အသံုးျပဳႏုိင္ေသာ စနစ္မ်ားမဟုတ္ဘဲ သီးသန္႔ စနစ္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထုိကဲ့သုိ႔ေသာ အစုိးရဌာန တစ္ခုျခင္းစီအတြက္ သီးသန္႔လုိအပ္ေသာ စနစ္မ်ားကုိ MCC Group ၏ ISDC (International Software Development Center) မွ သီးသန္႔တီထြင္ထုတ္လုပ္ေပးပါသည္။ ေနျပည္ေတာ္၊ ရန္ကုန္၊ မႏၱေလး၊ ရတနာပံုဆုိင္ ဘာစီးတီးတုိ႔ရွိ ISDC မ်ားတြင္ Software Development လုပ္ရန္ Software Engineering မ်ား ျပည့္စံုလံုေလာက္စြာ ရွိေနၾကပါသည္။ အစိုးရပင္မလုပ္ငန္းမ်ားျဖစ္သည့္ ေအာက္ပါစနစ္မ်ားကုိလည္း တီထြင္ၿပီး အသင့္ရွိပါသည္။

(၁) Registration (မွတ္ပံုတင္ျခင္း)
(၂) Licensing System (လုိင္စင္ထုတ္ေပးေရးစနစ္)
(၃) Utilities Fees Collection (လွ်ပ္စစ္၊ တယ္လီဖုန္း၊ စည္ပင္သာယာ အခြန္အခမ်ား ေကာက္ခံသည့္စနစ္)
(၄) e-Procurement System (အီလက္ထေရာနစ္စနစ္ျဖင့္ အစိုးရ၀ယ္ယူျခင္းစနစ္)
(၅) Tender and Bidding System (တင္ဒါ စနစ္၊ ေစ်းၿပိဳင္စနစ္တုိ႔ျဖင့္ ေရာင္းခ်ျခင္းစနစ္)
 

MCC e-Government Suite

MCC Group အေနျဖင့္ အစိုးရဌာန မ်ား၏ သဘာ၀အရ Back Office ႏွင့္ Front Office တုိ႔အတြက္ လိုအပ္သမွ်ေသာ အသံုးခ်စနစ္မ်ား (Application Systems)ကုိ ျပည့္စံုစြာ တီထြင္ထားသည့္ အတြက္ MCC e-Government Solution တစ္ခုလံုးကုိ MCC e-Government Suite ဟုေခၚပါသည္။ အစုိးရဌာနမ်ားအေနျဖင့္ စနစ္တစ္ခုျခင္းစီကုိ အသံုးျပဳႏုိင္သကဲ့သုိ႔ Suite တစ္ခုလံုးကုိလည္း အသံုးခ်ႏုိင္ပါသည္။

အေသးစိတ္ဖတ္ရန္

e-Government Portal

e-Government လုပ္ငန္းစဥ္ထူေထာင္ေရးအတြက္ ပထမနည္းျဖစ္ေသာ (Web Presence) အျဖစ္ အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ (Website) မ်ားကို အင္တာနက္ေပၚသို႕ ထုတ္လႊင့္ကာ မိမိတို႕ အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ျပည္သူလူထုသို႕ One Way သေဘာမ်ဳိး သိေအာင္ျပဳလုပ္ၿပီး ေသာအခါ ဒုတိယအဆင့္အေနျဖင့္ အစိုးရ၏ေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားကို ျပည္သူမ်ား တစ္ေနရာတည္းမွ One-Stop-Shop ပံုစံ ဆက္သြယ္ေဆာင္ ႐ြက္ႏိုင္ေသာ Two – Ways ပံုစံမ်ဳိး ျဖစ္ေစရန္ Internet Portal မ်ားကို ဖန္တီးျပဳလုပ္လာၾကပါသည္။ ယင္းတို႔ကို e-Government Portal  (သို႔) e-Services Portal ဟူ၍ေခၚ ဆိုပါသည္။

Government Internet Portal (e-Government Portal) မ်ားထူေထာင္ရ ျခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားမွာ-

(၁) အစိုးရ၀န္ႀကီးဌာနမ်ား၏ သတင္း အခ်က္အလက္ႏွင့္ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို ျပည္ သူမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား အလြယ္တကူရယူေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္။

(၂) အင္တာနက္ေပၚတြင္မရႏိုင္သည့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို မည္သို႔ ရယူေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္ကို လမ္းညႊန္ရန္တို႔ျဖစ္ပါသည္။

ျပည္သူလူထုႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအေနျဖင့္ မိမိတို႕ရယူလိုေသာ သတင္းအခ်က္ အလက္မ်ား ရယူႏိုင္ရန္ မ္ိမိတို႔ေဆာင္ရြက္လိုေသာ ကိစၥရပ္မ်ားကို လြယ္ကူလ်င္ျမန္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ e- Government Portal (e- Services Portal) ကိုခ်ိတ္ဆက္ၿပီး မိမိတို႔ လိုအပ္သလို အစုိးရဌာနႏွင့္ အျပန္အလွန္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကသျဖင့္ e-Government လုပ္ငန္းႀကီးတစ္ခုလံုးအတြက္ မရွိမျဖစ္ (Gateway) ႀကီးတစ္ခု သဖြယ္ျဖစ္ လာပါသည္။ ထို႕အျပင္ အစိုးရလုပ္ငန္းမ်ား၏ သတင္းအခ်က္ အလက္မ်ားႏွင့္ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ရရွိေစႏိုင္ေသာစနစ္အျဖစ္သာမက အစိုးရစီမံ ခန္႔ခြဲမႈပံုစံသစ္ (New Government) ျဖစ္ ေပၚလာေစမည့္ ပါရာဒိုင္း (Paradigm) ကို လည္း ဖန္တီး ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ပါသည္။

အစုိးရဌာနတစ္ခုခ်င္းစီ၏ ဗ်ဴ႐ုိကေရစီ ပံုစံသီးျခားလုပ္ေဆာင္ေပးမႈ e-Government Portal ကို ဖန္တီးၿပီး အစိုးရဌာနမ်ား၏ (Organizational Silos) မ်ားအသြင္မွ ျပည္သူလူထု လိုအပ္ခ်က္အေျခခံ (Citizen Centric) ပံုစံ အသြင္ေျပာင္း ေဆာင္ရြက္မႈေပးႏိုင္ပံုကိုပံု ျဖင့္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

Portal ကို ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ထားပံု (Portal Organization)

အစိုးရ  Website မ်ားတြင္ပါ၀င္ေသာ Web စာမ်က္ႏွာမ်ား (Web Page) ကိုလမ္းညႊန္ (Directory) ပံုစံ၊ (Menu) ပံုစံျပဳလုပ္ေစၿပီး သိလိုသမွ်ကို လမ္းညႊန္အတိုင္း ပံုေသၾကည့္သြားႏိုင္ရန္ စီစဥ္ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သတင္းအခ်က္အလက္သိ႐ုံ (Web Presence) အတြက္ အသံုး၀င္ေသာ္လည္း အသံုးျပဳသူ တစ္ဦး၏ သီးသန္႔လိုအပ္ခ်က္အတြက္မူ အဆင္မေျပမႈမ်ား၊ ေျမာက္မ်ားစြာရွာေဖြရေသာ အခက္အခဲမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ Portal ဖြဲ႕စည္း တည္ေဆာက္မႈမ်ားမွာ သာမန္ Website ႐ိုး႐ိုးမ်ားကဲ့သို႔ သက္ဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္း၏ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေဖာ္ျပေပးျခင္းပံုစံမ်ိဳးသာ အသံုးျပဳသည့္ ျပည္သူလိုအပ္ခ်က္အတိုင္း ရွာေဖြ ေဆာင္ ရြက္ႏုိင္ရန္ Navigation  စီစဥ္ထား႐ွိ ပါသည္။

အစိုးရဌာနမ်ားအေနျဖင့္ e-Government Portal (e-Service Portal) မ်ားတည္ေဆာက္ၿပီး ျပည္သူ လူထုကို ေဆာင္ ရြက္မႈမ်ားေပးရန္ ေပး႐ိုးေပးစဥ္ သမား႐ိုးက် ေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားသာ ျဖစ္ေသာ္လည္း ျပည္သူ လုထုဖက္မွ လိုလားသည္မွာ ယခင္ထက္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာ ေဆာင္႐ြက္မႈပံုစံမ်ား ျဖစ္ ေပၚလာေစေရး ျဖစ္ ပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ မိုဘိုင္းဖုန္းမ်ားမွ အစိုးရသတင္းအခ်က္အလက္ႏွင့္ ေဆာင္႐ြက္ခ်က္မ်ားကို ရယူႏိုင္ေသာ (m-Government) စနစ္မ်ဳိး၊ တစ္ႏိုင္ငံလံုး၏စာရင္းမ်ား၊ ေပၚလစီမ်ား၊ အေရးႀကီးေသာ သတင္း ထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ားကိုပါ ေဆာင္႐ြက္ ေပးႏိုင္ေသာ Portal မ်ဳိး စသည္တို႔ျဖစ္ပါသည္။

အစိုးရဌာနမ်ားအေနျဖင့္ Portal ကို ထူေထာင္ၿပီး ျပည္သူလူထုႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ ငန္းမ်ားအတြက္ အစိုးရေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားကို က်ယ္ျပန္႔စြာ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ ႐ြက္ရာတြင္ ေရွ႕မ်က္ႏွာစာ Portal ၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ အစိုးရေအဂ်င္စီမ်ားအေနျဖင့္ ျပင္ ဆင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္လိုအပ္ပါသည္။ Portal သည္ အစိုးရႏွင့္ျပည္သူလူထု၊ စီးပြား ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ထိေတြ႕ ဆက္စပ္ရမည့္ (Interface) သာျဖစ္ပါသည္။ အမွန္တကယ္လက္ ေတြ႕ေဆာင္႐ြက္ရာတြင္ အစိုးရေအဂ်င္စီမ်ား၊ ဌာနမ်ားအေနျဖင့္ လ်င္ျမန္စြာေတာင္းဆိုလာေသာ၊ က်ယ္ျပန္႕စြာ လိုအပ္လာေသာ ျပည္သူ လူထုႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းႏိုင္ရန္ သမား႐ိုုးက် ဖြဲ႕စည္း ထားေသာပံုစံမ်ားကို ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းျခင္း (Restructuring) အစိုးရဌာန အခ်င္းခ်င္း ေပါင္းစည္းျခင္း (Merger) တို႔ျပဳလုပ္ၾကရပါ သည္။

ဥပမာအားျဖင့္ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံ၏ G4C e- Service Centre ဟူေသာ (Government For Citizen Portal) ကို အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ စီမံကိန္းႏွင့္ ဘတ္ဂ်တ္၀န္ႀကီးဌာန၊ သတင္းအခ်က္ အလက္ႏွင့္ ဆက္သြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာန စေသာ ၀န္ႀကီးဌာန (၃) ခုမွ ဦးေဆာင္ပါသည္။ ျပည္သူမ်ား (One-Stop-Shop) ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ရန္ အမ်ဳိးသား မွတ္ပံုတင္ျခင္း၊ ေျမႏွင့္အေဆာက္အဦ၊ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ႏွင့္ လိုင္စင္၊ အခြန္ေကာက္ခံျခင္းစေသာ (Database) (၅)မ်ဳိးတြင္အက်ဳံး၀င္ေသာ အစိုးရဌာနမ်ား အားလံုုးဆက္စပ္ခ်ိတ္ဆက္ထားပါသည္။ ယင္း G4C Portal မွ အစိုးရေဆာင္႐ြက္မႈအမ်ဳိးအစားေပါင္း (၄၁၀၀) ေက်ာ္ကို လုပ္ထံုးလုပ္နည္းႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား၊ အစိုးရသို႕ေပးရမည့္ အီလက္ထေရာနစ္ ပံုစံ (e-Form) မ်ား၊ ခိ်တ္ဆက္ရန္လိုအပ္သည့္ ေနရာမ်ား စသည္တို႔အပါ၀င္ ျပည္သူလူထု လိုအပ္ခ်က္အတိုင္း ျဖည့္ဆည္းႏိုင္ရန္ ေဆာင္႐ြက္ေပးပါသည္။

Portal စီမံခန္႔ခြဲျခင္း (Portal Management)

e-Government Portal မ်ား ထူေထာင္ႏိုင္ရန္ နည္းပညာ၊ လူအင္အား၊ ေငြ အင္အားႏွင့္ စီမံခန္႔ခြဲမႈတို႔ ျပည့္စံုလံုေလာက္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ (၂၄) နာရီမျပတ္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ျပည္သူလူထု လိုအပ္ ခ်က္မ်ားကို မရပ္မနား ျပည့္၀ေအာင္ေဆာင္႐ြက္ ေပးရမည့္ လုပ္ငန္းမ်ဳိး ျဖစ္သည့္အတြက္ အစိုးရဌာန တစ္ခုအေနျဖင့္ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ရန္ အခက္အခဲရွိပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ PPP (Public Private Partnership) ဟူေသာ အစီအစဥ္မ်ဳိးျဖင့္ အစိုးရႏွင့္ ပုဂၢလိက တို႔ ေပါင္းစပ္လုပ္ကိုင္ေသာ နည္းလမ္းကို အသံုးမ်ားလာခဲ့ပါသည္။ အစိုးရအေနျဖင့္ Portal လုပ္္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈႏွင့္ နည္းပညာ၏ စီမံခန္႔ခြဲမႈကို ပုဂၢလိကအပ္ႏွံေဆာင္ရြက္ၿပီး (Outsourcing) ျပဳ လုပ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ASP (Application Service Provider ) လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈကို အခ်ဳိ႕ေသာ ပုဂၢလိကကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္လည္း Portal ထူေထာင္ေပးျခင္းသာမက၊ Portal လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ ရြက္ျခင္းႏွင့္ စီမံခန္႔ခြဲျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားကိုပါ တာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ပါသည္။ Portal တစ္ခုလုပ္ေဆာင္မႈွႏွင့္ စီမံခန္႔ခြဲမႈအတြက္ လိုအပ္ေသာဘ႑ာေငြကိုလည္း အစိုးရမွေပးျခင္းမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲ၊ တာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္ေသာ ပုဂၢလိကကုမၸဏီမွ ေၾကာ္ျငာခေကာက္ယူျခင္း၊ စီမံေရး ဆန္ေသာ (ဥပမာ e-Commerce) လုပ္ ေဆာင္မႈမ်ဳိးေပၚမွ အခေကာက္ယူေစျခင္း စသည့္နည္းမ်ဳိး အသံုးျပဳေသာ (Business Model) မ်ဳိးျဖစ္ပါသည္။

ဥပမာအားျဖင့္ ေဟာင္ေကာင္မွ ESD Life Portal သည္ ေဟာင္ေကာင္အစိုးရ အေနျဖင့္ ေဟာင္ေကာင္ တြင္ ေနထိုင္သူလူဦးေရ (၇) သန္းအတြက္ အစိုးရဌာနေပါင္း (၄၀) ေက်ာ္ပါ၀င္ၿပီး ေဆာင္ရြက္မႈအမ်ဳိးအစား (၁၁၀)ေက်ာ္ကို ေန႔ညမျပတ္ (၂၄) နာရီပတ္လံုး ေဆာင္ရြက္မႈေပးႏိုင္ေသာ Portal ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းကို ေဟာင္ေကာင္အစိုးရမွ ESD Service Limited ဟူေသာ ပုဂၢလိကကုမၸဏီသို႕ အလုပ္ အပ္ႏွံေဆာင္႐ြက္ကာ (Outsourcing) နည္း လမ္းျဖင့္ စီမံခန္႔ခြဲ ေဆာင္ရြက္လ်က္႐ွိပါသည္။

 

From Organizational Silos to Citizen Centricity

One-Stop Procurement: Electronic Trading System (Hong Kong)

 

Hong Kong's ESDlife Portal

အေသးစိတ္ဖတ္ရန္

e- Government ႏွင့္ လံုၿခံဳေရးစိန္ေခၚမႈ (e- Government and the Security Challenge)

e-Government ရည္ၫႊန္းခ်က္အရ ျဖစ္ေသာ အစိုးရဌာနမ်ား ေအဂ်င္စီမ်ားအေနျဖင့္ ျပည္သူလူထုႏွင့္ စီစစ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားအား အစိုးရေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို ေန႔ညမျပတ္ (၂၄)နာရီပါတ္လံုး အစဥ္မျပတ္ ေဆာင္ ရြက္ေပးႏိုင္ေရးအတြက္ အစိုးရဌာနမ်ား မျပတ္မလတ္၊ ေဘးတိုက္ ဆက္စပ္ခ်ိတ္ဆက္ထားေသာ စနစ္ႀကီးမ်ဳိး တည္ေဆာက္လာၿပီး ယင္းစနစ္အတြင္းသို႕ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ျပည္သူလူထုႏွင့္ စစ္စီေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ၀င္ေရာက္ခ်ိတ္ဆက္ ေဆာင္ရြက္မႈခံယူသည္။ အမ်ားျပည္သူ ကြန္ယက္ (Public Networkု) မ်ိဳးျဖစ္႐ံုသာမက အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ ေဆာင္႐ြက္မႈေပးႏုိင္ရန္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ အသံုးခ်စနစ္မ်ား (Application System) ကိုလည္းထည့္သြင္းထားရေသာေၾကာင့္ အေရးႀကီးေသာ သတိထားရမည့္ အျခင္းအရာမွာ လံုၿခံဳေရး (Security) (သို႕) လံုၿခံဳေရးစိမ္ေခၚမႈ (Security Challenge) ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ေန႔စဥ္ၾကားသိေနရေသာ ဆိုင္ဘာရာဇ၀တ္မႈမ်ား (Cyber-Crimes) ႏွင့္ လံုၿခံဳေရးခ်ဳိးေဖါက္မႈမ်ား (Security Breaches) ထုိ႔ေၾကာင့္ ျပည္သူ လူထုအေနျဖင့္ e-Government ေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားအေပၚ လံုၿခံဳမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး သံသယမ်ားရွိႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျပည္သူလူထု၏ ယံုၾကည္မႈ (Public Trust) ရရန္ e-Government စနစ္၏ လံုၿခံဳေရးက်ဳိးေပါက္မႈမ်ား နည္းႏိုင္သမွ်နည္းေအာင္ လံုၿခံဳေရးႏွင့္ ပတ္သက္သမွ် တတ္ႏိုင္သမွ် သိရွိနားလည္ ႀကိဳတင္ကာ ကြယ္ေစႏိုင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္။ e-Government စနစ္ႀကီးတစ္ခုလံုးတြင္ ပါ၀င္သက္ဆိုင္ေနေသာ လံုၿခံဳေရးအစိတ္အပိုင္းမ်ားကို ပံု (၁) တြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

 

ပံု (၁) e-Government: Enabling Public Sector Reform 9

 

e-Government စနစ္လံုၿခံဳေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ အစိတ္အပိုင္း (၄) ခု ပိုင္းျခားၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။

၁။ အေျခခံႏွင့္ အေဆာက္အဦလံုၿခံဳေရး (Infrastructure Security)

e-Government စနစ္ျဖင့္ အစိုးရေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားကို က်ယ္ျပန္႔စြာ ေပးႏိုင္ရန္ႀကီးမားေသာ အမ်ားသံုး ကြန္ယက္ (Public Network) ႀကီးကို တည္ေဆာက္ထားပါသည္။ အစိုးရဌာနမ်ားစြာ ဆက္စပ္ အက်ဳံး၀င္ေအာင္ တည္ေဆာက္သကဲ့သို႔ ျပည္သူလူထုႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား က်ယ္ျပန္႔စြာ အသံုးျပဳႏုိင္ေအာင္ ျဖန္႔က်က္ထားရသျဖင့္ လံုၿခံဳေရးက်ိဳးေပါက္ႏိုင္မႈ၊ ခ်ိဳးေဖါက္ႏိုင္မႈ အႏၲရာယ္မ်ား ရွိႏိုင္သကဲ့သို႔ အမ်ားသံုးကြန္ယက္ေပၚတြင္ အသံုးျပဳေနေသာ သတင္းအခ်က္အလက္ ပမာဏ ႀကီးမားလာမႈႏွင့္ လံုၿခံဳေရးအရ အေရးႀကီးေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ပါ၀င္လာမႈတို႔ အေပၚမသမာမႈ၊ ခိုးယူမႈ၊ လြဲေခ်ာ္ေအာင္ျပဳလုပ္မႈ စသည္တို႔လည္း ျဖစ္ေပၚႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ e-Government စနစ္ႏွင့္ ပါ၀င္ေနေသာ အေျခခံအေဆာက္အဦလံုၿခံဳေရး (Infrastructure Security) အတြက္ တက္ႏိုင္သမွ် ဘက္စံု၊ ေထာင့္စံု စီမံထားရန္ လိုအပ္ပါသည္။ အေျခခံအေဆာက္အဦ လံုၿခံဳေရး (Infrastructure Security) ႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ လံုၿခံဳေရးအစိတ္အပိုင္းမ်ားကို ပံု (၂) တြင္ေဖာ္ျပထားပါသည္။

 

ပံု (၂) Typical Infrastructure Security Connectivity

 

ပံု(၃) Major Application Layer Services

e-Government စနစ္အေျခခံအေဆာက္အဦလံုၿခံဳေရး (Infrastructure Security) ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေယဘုယ်လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ လိုက္နာေဆာင္႐ြက္ရမည့္ အခ်က္မ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါ သည္။

• ကြန္ယက္၊ အခ်က္အလက္ႏွင့္ ေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားကို ၀င္ေရာက္သံုးစြဲရာတြင္ တရား၀င္ အသိမွတ္ျပဳေသာသူမ်ား (Legitimate and Authorized Access)ကိုသာခြင့္ျပဳရန္
• ကြန္ယက္တက္ေလ်ာက္ ေပးပို႔ရယူေစႏိုင္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားသည္ ျပည့္စံုမွန္ကန္ၿပီး လွ်ဳိ႕၀ွက္ ထိန္းသိမ္းမႈရွိရန္ (Integrity and Security)
• ကြန္ယက္ႏွင့္ ခ်ိန္ဆက္ၿပီး သိမ္းဆည္းထားေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားသည္ ျပည့္စံု မွန္ကန္ၿပီး လံုၿခံဳလွ်ဳိ႕၀ွက္စြာထိမ္းသိမ္းထားႏိုင္ရန္ (Integrity and Confidentiality of Information Stored)
• ကြန္ယက္ႏွင့္ စနစ္မ်ားသည္ အၿမဲတမ္းအသင့္ ျဖစ္ေနၿပီး အသံုးခ်ႏုိင္မႈရွိေစရန္ (Availability and Usability)
• ကြန္ယက္အတြင္းသို႔ လက္ခံမထားေသာ အသံုးျပဳမႈမ်ား၊ ဗိုင္းရပ္(စ္)မ်ားႏွင့္ စနစ္အတြင္းသို႔ ခ်ဳိးေဖါက္၀င္ေရာက္မႈမ်ား (Undesirable Traffic, Malicious Code (Viruses) and PotentialIntrusion) မ်ားကို အၿမဲမျပတ္ ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္႐ႈေစၿပီး ၾကီးမားေသာ ထိခိုက္ပ်က္စီး ဆံုး႐ႈံးမႈမ်ား မျဖစ္ေပၚမီ လိုအပ္ေသာ အေရးယူေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားျပဳလုပ္ရန္။
• အေျခခံအေဆာက္အဦ အသံုးျပဳျခင္းႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ လံုၿခံဳေရးေပၚလစီမ်ား ခ်မွတ္ေပးရန္ ( ဥပမာ - Firewall စေသာလံုၿခံဳေရးပစၥည္းမ်ားအသံုးျပဳပံု)၊ စနစ္အတြင္း၀င္ေရာက္အသံုးျပဳရန္ (System Access) ႏွင့္ ေပၚလစီအတိုင္း လိုက္နာက်င့္သံုးမႈအတြက္ ၾကပ္မတ္ရန္။
• အေျခခံအေဆာက္အဦစနစ္ႀကီးတစ္ခုလံုး အလုပ္လုပ္ပံုကို Audit Logs မ်ားအားနည္းမႈ ျဖစ္ေစေသာ အခ်က္မ်ား (Vulnerability Assessment and testy) ကို ပံုမွန္စစ္ေဆးရန္။

၂။ အသံုးျပဳစနစ္မ်ားလံုၿခံဳေရး (Application Security)

အေျခခံအေဆာက္အဦလံုၿခံဳေရး (Infrastructure Security) ေဆာင္႐ြက္ၿပီးသည္ႏွင့္ e-Government ၏လံုၿခံဳေရး ျပည့္စံုလံုေလာက္ၿပီဟု သတ္မွတ္၍မရႏိုင္ပါ။ e-Government အတြက္ အသံုးျပဳမည့္ (Software) အသံုးခ်စနစ္မ်ား (Application System) လံုၿခံဳေရးသည္လည္း အေရးႀကီးဆံုးေသာ အခန္းက႑မွ ပါ၀င္လာပါသည္။ ကြန္ယက္ႏွင့္ အေျခခံအေဆာက္အဦလံုၿခံဳေရး အစီအစဥ္ အသံုးခ်စနစ္မ်ား လံုၿခံဳေရး (Application Security) သည္ ပို၍ သိမ္ေမြ႕နက္နဲ ႐ႈပ္ေထြးပါသည္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အသံုးခ်စနစ္မ်ား လံုၿခံဳေရး (Application Security) တြင္စနစ္အတြင္း ၀င္ေရာက္အသံုးျပဳသူသည္ တရား၀င္ အသံုးျပဳပိုင္ခြင့္ရွိသူ ဟုတ္မဟုတ္ စစ္ေဆးျခင္း (Authentication)၊ စနစ္အတြင္း ၀င္ေရာက္အသံုးျပဳသူအား လိုအပ္ခ်က္အတိုင္း ကန္႔သတ္ အသံုးျပဳခြင့္ေပးျခင္း (Authentication)၊ စနစ္မ်ား အသံုးျပဳလ်က္ရွိေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို အျခားမသက္ဆိုင္ေသာကိစၥမ်ားအတြက္ အသံုးျပဳမျပဳေစရန္ ကာကြယ္ေပးျခင္း (Confidentiality) ႏွင့္ အသံုးခ်စနစ္မ်ား၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား အမွားအယြင္းမျဖစ္ရန္ ကာကြယ္ျခင္း (Non-Repudiation) တို႔ ပါ၀င္ပါသည္။

e-Government အသံုးခ်စနစ္အလႊာ (Application Layer) တြင္ပါ၀င္ေသာ လံုၿခံဳ ေဆာင္႐ြက္ခ်က္မ်ား (Security Services) မွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေအာက္ပါအတိုင္းပါ၀င္
သည္။

Authentication – အသံုးခ်စနစ္အတြင္း ၀င္ ေရာက္အသံုးျပဳသည့္ အမွန္တကယ္အသံုးျပဳခြင့္ ရွိသူဟုတ္မဟုတ္ စစ္ေဆးျခင္း။

Access Control – အသံုးခ်စနစ္အတြင္း ၀င္ေရာက္အသံုးျပဳသူအား လိုအပ္ခ်က္အလိုက္ အသံုးျပဳမႈကို ကန္႔သတ္ထားျခင္း။

Data Confidentiality  – အသံုးခ်စနစ္ႏွင့္ အသံုးျပဳေနေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို မသက္ဆိုင္သူ (သို႔) မသက္ဆိုင္ေသာ အသံုးခ်စနစ္မ်ားအတြက္ အသံုးမျပဳႏိုင္ရန္ ကာကြယ္ထားျခင္း။

Data Integrity – အသံုးခ်စနစ္တြင္ အသံုးျပဳ ေနေသာ အခ်က္အလက္မ်ားသည္ အလ်င္ျပတ္ ျပည့္စံုမွန္ကန္ေနရန္လိုအပ္ၿပီး မသမာေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားမရွိရန္ ကာကြယ္ထားျခင္း။

Non- Repudiation – အသံုးခ်စနစ္လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား အမွားအယြင္းမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ျခင္း။

၃။ လူပုဂၢိဳလ္တို႔၏ မွန္ကန္မႈ သက္ေသ အေထာက္အထားစစ္ေဆးျခင္း (Identity Management)

e-Government စနစ္အတြင္း ၀င္ ေရာက္အသံုးျပဳမည့္သူမ်ား၏ မွန္ကန္မႈ ရွိမရွိကို သမား႐ိုးက် အသံုးျပဳလ်က္ရွိေသာ User Name, Password စသည္တို႔ျဖင့္ ျပည့္စံုလံုေလာက္မႈ မရွိႏိုင္ေတာ့ပါ။ အေရးႀကီးေသာ အသံုးခ်စနစ္မ်ားတြင္ ယင္းကဲ့သို႔ေသာ သံုး႐ိုး သံုးစဥ္တို႔ထက္ ပိုမိုတိက်ေသာ မွန္ကန္မႈ သက္ေသစစ္ေဆးျခင္းတို႔ လိုအပ္ေစေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါ သည္။

မွန္ကန္မႈ သက္ေသအေထာက္အထား (Identity Management) အတြက္ မွန္ကန္မႈရွိမရွိ စစ္ေဆးသည့္ နည္းပညာ (Authentication Technologic) တြင္ အမ်ဳိးအစားသံုးမ်ဳိးပါ၀င္သည္။

(၁) သိရွိမႈ အေျခခံ (Knowledge based: what you known) သတ္မွတ္ခ်က္ထက္ပို႔သူ (Sender) ႏွင့္ လက္ခံသူ (Receiver) တို႕အၾကား သိရွိထားေသာ လ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္အမွတ္ အသား (ဥပမာ- Password, PIN)

(၂) ပိုင္ဆိုင္မႈအေျခခံ (Possession- based: what you have) မွန္ကန္မႈသက္ေသခံႏိုင္မည့္ ပစၥည္းတစ္ခုခု (ဥပမာ- Key , Passes, Token, Smart Card)

(၃) လူ႔ခႏၶာကိုယ္အေျခခံအမွတ္အသား (Biometric-based: What you are) မွန္ကန္မႈ သက္ေသခံႏိုင္ေသာ ပံုစံတူမရွိႏိုင္ေသာ လူ႔ခႏၶာ ကိုယ္ႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာအမွတ္အသား (Fingerprint, Voice, Facial, Retina, Iris, Typing or Witten Pattern) မွန္ကန္မႈ သက္ေသအေထာက္အထား စစ္ေဆးမႈအျဖစ္ အထက္ေဖာ္ျပပါ နည္းလမ္းတစ္ခုခု (သို႔) တစ္ခုထက္မက တြဲဖက္၍လည္း အသံုးျပဳေစလိုပါသည္။ တစ္မ်ဳိးထက္မက တြဲဖက္ အသံုးျပဳျခင္းကို (Multifactors Authentication) ဟုေခၚပါသည္။

မွန္ကန္မႈ သက္ေသအေထာက္အထား စစ္ေဆးမႈတြင္ အသံုးျပဳေသာ နည္းလမ္းတစ္ခု မွာ PKI (Public Key Infrastructure) ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ကုန္က်စရိတ္မ်ားျပားၿပီး တပ္ဆင္မႈ က်ယ္ျပန္႔ ႐ႈပ္ေထြးေသာေၾကာင့္ ေနရာတိုင္းတြင္ အသံုးမျပဳေသာ္လည္း အေရးႀကီးေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား အထူးသျဖင့္ e-Commerce ကဲ့သို႔ေသာ ေငြေရးေၾကးေရးႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ မ်ားတြင္ အေလးထားအသံုးျပဳေပးေလ့ ရွိပါသည္။ PKI ကို အမ်ားသံုး ကြန္ယက္တြင္ ဆက္သြယ္ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား လံုၿခံဳစိတ္ခ်ေစရန္ အသံုးျပဳျခင္းျဖစ္ၿပီး Software ၊ စာ၀ွက္သည္ နည္းပညာ (Encryption Technologies) တို႕ေပါင္းစပ္အသံုးျပဳေသာ နည္းပညာတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ PKI ၏ အေျခခံသေဘာမွာ Private Key ႏွင့္ Public Key ဟူေသာ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ သက္ေသခံလက္မွတ္မ်ား (Digital Certificate) မ်ား အသံုးျပဳၿပီး မွန္ကန္မႈ သက္ေသ အေထာက္အထား စစ္ေဆးၿပီး စနစ္အတြင္း ၀င္ေရာက္ အသံုးျပဳေစျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ စနစ္အတြင္း အလက္မ်ားရယူျခင္း အားလံုးကိုလည္း စာ၀ွက္ျပဳလုပ္ျခင္း (Encryption) ျပဳလုပ္ထားသျဖင့္ သတင္းအခ်က္အလက္ လံုၿခံဳစိတ္ခ်မႈ Information Security ကို တစ္ၿပိဳင္တည္း တာ၀န္ခံႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။
PKI အေနျဖင့္ သတင္းအခ်က္အလက္လံုၿခံဳေရး (Information Security) ႏွင့္ မွန္ကန္မႈ သက္ေသ အေထာက္အထား စိစစ္ျခင္း (Information Security) တို႔ကို ေအာက္ပါ နည္းမ်ားျဖင့္ ေဆာင္႐ြက္ လ်က္ရိွပါသည္။

(က) လုပ္ေဆာင္မႈစနစ္တြင္ ပါ၀င္သူမ်ားအေန ျဖင့္ မွန္ကန္မႈသက္ေသအေထာက္အထားမ်ားကို အတည္ျပဳႏိုင္ျခင္း (Identity Management)

PKI စနစ္အရ (Cryptographic Key) မွ ပါ၀င္ေသာ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ သက္ေသခံ လက္မွတ္မ်ား (Digital Certificate) ထုတ္ေပးထားသျဖင့္ စနစ္တြင္ ပါ၀င္ေဆာင္႐ြက္ေန သည့္ လူပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ Websites ေဆာင္႐ြက္သူမ်ားသည္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး အျပန္အလွန္မွန္ကန္မႈ သက္ေသအေထာက္အထားမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ၾက မည္ျဖစ္ပါသည္။

(ခ) သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားသည္ စစ္မွန္ ေၾကာင္း ေထာက္ခံႏိုင္ျခင္း (Verify Integrity of Transaction)

ဒစ္ဂ်စ္တယ္လက္မွတ္မ်ား (Digital Signature) အသံုးျပဳၿပီး သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား၊ စာ႐ြက္စာတမ္းမ်ားကို ေပးပို႔ရယူၾကသျဖင့္ ယင္းတို႕သည္ မူလအတိုင္းစစ္မွန္ေၾကာင္း အတု အပမဟုတ္၊ လမ္းခရီးတြင္ ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲထားျခင္းမဟုတ္ေၾကာင္းကို ေထာက္ခံႏိုင္ပါသည္။

(ဂ) သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား လွ်ဳိ႕၀ွက္ေပးႏိုင္ျခင္း (Provide Information Privacy)

PKI စနစ္တြင္ ေပးပို႕ရယူေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို (Cryptographic Key) မ်ား အသံုးျပဳ၍စာ၀ွက္မ်ား အသြင္ေျပာင္းထားျခင္းေၾကာင့္ ဆက္သြယ္ေပးပို႕ေသာ လမ္းေၾကာင္း တစ္ေလ်ာက္တြင္ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရေစပါ သည္။

(ဃ) မွားယြင္းလုပ္ေဆာင္မႈမ်ားမဟုတ္ေၾကာင္း သက္ေသခံျခင္း (Ensure No-Repudiation of Messages)

ဒစ္ဂ်စ္တယ္လက္မွတ္မ်ား (Digital Signature) ပါ၀င္ေသာ ဒစ္ဂ်စ္တယ္သက္ေသခံလက္မွတ္ (Digital Certification) မ်ား အသံုးျပဳေသာေၾကာင့္ စနစ္အတြင္းပါ၀င္လုပ္ ေဆာင္ေနသူမ်ားမွာ အစစ္အမွန္ျဖစ္ၿပီး ၎င္းတို႔ လုပ္ေဆာင္ေနေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားမွာလည္း အမွားအယြင္းမ်ား အတုမ်ား မဟုတ္ ေၾကာင္းကို သက္ေသခံပါသည္။

ပံု(၄) Input to Information Assurance

၄။ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားမွန္ကန္မႈ ရွိေၾကာင္းအာမခံျခင္း (Information Assurance)

သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား မွန္ကန္မႈရွိေၾကာင္း အာမခံျခင္း (Information Assurance-IA) ဆိုသည္မွာ မွန္ကန္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို သက္ဆိုင္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားထံသို႕ သတ္မွတ္သည့္ အခ်ိန္ႏွင့္ မည္သည့္ ဆက္သြယ္သည့္ ပစၥည္းအမ်ဳိးအစား မ်ားကို အသံုးျပဳသည္ ျဖစ္ေစ ( ဥပမာ- PC, Laptop, PDA, Tablet, Mobile Phone) လံုၿခံဳစိတ္ခ်စြာ ဆက္သြယ္ ေပးပို႔ရယူႏိုင္ရမည္ ဟုဆိုလိုပါသည္။ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား မွန္ကန္ေၾကာင္းအာမခံျခင္း (IA) ရည္မွန္းခ်က္ကို အထေျမာက္ရန္မွာ အလြန္က်ယ္ျပန္႔စြာ ပါ၀င္စိစစ္ေရးလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား (Barites Procures) ေပၚလစီမ်ား (Policies)၊ လူတို႔၏ အေလ့အထယဥ္ေက်းမႈ (Culture)၊ နည္းပညာမ်ား (Technical Tools) ႏွင့္ အသံုးျပဳသူမ်ား၏ သိနားလည္မႈမ်ား (Adequate user education) အားလံုးအက်ဳံး၀င္လ်က္ ရွိပါသည္။ (IA) အတြက္တိက်ေသာ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္ႏွင့္ ပံုေသနည္ဟူ၍ မရွိႏိုင္ဘဲ အစိုးရ၏ (e-Services) မ်ားအေပၚ တက္ႏိုင္သမွ် မွန္ကန္မႈအတြက္ ယံုၾကည္အားထားမႈ (Trust and Confidence) ရွိရန္ ႀကိဳးပမ္း ေဆာင္႐ြက္ၾကရန္သာျဖစ္ပါသည္။ ရာႏႈန္းျပည့္ တာ၀န္ခံႏိုင္ရန္ မဟုတ္ေသာ္လည္း အားနည္း ခ်က္မ်ား၊ ဟာကြက္မ်ား၊ အမွားအယြင္းျဖစ္ သည့္ေနရာမ်ားကို အၿမဲတမ္းစစ္ေဆးၾကည့္႐ႈၿပီး တက္ႏိုင္သမွ်ေသာ အကာအကြယ္မ်ား ႀကိဳတင္ ျပင္ဆင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ၿပီး အမွားအယြင္းနည္းရန္၊ ထိခိုက္ဆံုး႐ႈံးမႈနည္းရန္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္႐ြက္ၾက ရမည္ျဖစ္ပါသည္။

အေသးစိတ္ဖတ္ရန္

e-Government ဆိုသည္ မွာ

အစိုးရ (Government)

ကမာၻေပၚတြင္ လူအမ်ားဆံုးႏွင့္ ထိစပ္ေနရၿပီး ယင္းလူအမ်ား၏ လူေနမႈဘ၀မ်ား အတြက္ ေဆာင္႐ြက္ပးေန ရေသာ အႀကီးဆံုးေသာ အဖြဲ႕အစည္းမွာ အစိုးရပင္ျဖစ္ပါသည္။ အစိုးရ ေပၚလစီမ်ားသည္ တိုင္းျပည္အတြင္း မွီတင္းေနထိုင္ေသာ ျပည္သူတစ္ဦးျခင္းစီ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္မႈ အေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေစပါသည္။ အစိုးရသည္ တိုင္းသူျပည္သားမ်ား၏ ေန႔စဥ္ဘ၀အေပၚ လႊမ္းမိုးလ်က္႐ွိေသာေၾကာင့္ အစိုးရေကာင္းမွျဖစ္မည္၊ အစိုးရျမန္မွ ျဖစ္မည္၊ အစိုးရမွန္မွ ျဖစ္ပါမည္။ ထို႕ေၾကာင့္ တ႐ုတ္ပညာ႐ွိ ကြန္ျဖဴးရွပ္(စ္)၏ အဆိုအမိန္႔တစ္ခုကိုရည္ၫႊန္းရသည္႐ွိေသာ-

The art of government simply consists in making things right or putting things in their right places. When the ruler himself in “right”, then the people naturally follow him in his right course. Confucius (551-479 BC)

အစိုးရ၏လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ားမွာ မ်ားေျမာင္လွပါသည္။ အဓိကတာ၀န္ယူေဆာင္႐ြက္ေပး ရေသာ လုပ္ငန္း တာ၀န္မ်ားမွာ -

• ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး

• တိုင္းျပည္၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ တည္တံ့ခိုင္ၿမဲေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရး

• တိုင္းျပည္ေအးခ်မ္းသာယာေရး

• တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး

• အမ်ားျပည္သူလိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းေပးေရး

• စီးပြားေရးတိုးတက္ၿပီး ဘက္စံုဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ေဆာင္႐ြက္ေရး

• ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလ်ာ့ခ်ေရးတို႕ျဖစ္ပါသည္။

ယင္းတို႔ကို ထင္သာျမင္သာေအာင္ ေဖာ္ျပရမည္ျဖစ္၍ အိမ္ယာ၊ အေဆာက္အဦမ်ား၊ လမ္း၊ တံတားမ်ား ေဆာက္လုပ္ျခင္း၊ အမ်ားျပည္သူ သံုးလွ်ပ္စစ္၊ ေရ၊ သန္႔႐ွင္းေရးတို႔ကို ျပည့္စံုေအာင္ ေဆာင္ ႐ြက္ေပးျခင္း၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး၊ ကုန္သြယ္ေရး၊ စက္မႈလက္မႈ၊ ႏိုင္ငံျခားေရး၊ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး စသည္အားျဖင့္ အလြန္မ်ားေျမာင္လွပါသည္။ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာအစိုးရမွာ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရ ျဖစ္ပါသည္။ ျပည္သူတစ္ဦးခ်င္းစီ၏ အေျခခံ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ကာကြယ္ျခင္းႏွင့္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမ်ားကို တရားမွ်တစြာျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ စည္းစနစ္ ေပါင္းမ်ားစြာ ေရးဆြဲသတ္မွတ္ျခင္းဟူေသာ တာ၀န္ယူစရာမ်ားလည္း ႐ွိပါသည္။

ဤကဲ့သို႔ေသာ မ်ားေျမာင္လွစြာေသာ အစိုးရ၏ တာ၀န္၀တၱရားမ်ားႏွင့္ ျပည္သူတစ္ဦးခ်င္းစီႏွင့္ တိုင္းျပည္ တစ္ခုလံုး၏ ေန႔စဥ္ ဘ၀အေပၚ လႊမ္းမိုးထားရေသာ အစိုးရအေနျဖင့္ နိစၥဒူ၀လုပ္ငန္းမ်ားကို စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ရန္ ကုန္က်စရိတ္ႀကီးမားစြာ ဗ်ဴ႐ိုကေရစီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၲရားကို အုပ္ခ်ဳပ္ လုပ္ကိုင္ေသာ္လည္း စြမ္းရည္မျပည့္၀ျခင္း၊ အစိုးရ၀န္ထမ္းမ်ား တာ၀န္ခံမႈမ႐ွိျခင္း၊ အစိုးရလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား ထင္သာျမင္သာ မ႐ွိျခင္း၊ အဂတိလိုက္စားျခင္း စသည္မ်ား ျဖစ္ ေပၚခဲ့ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကမၻာတစ္၀ွမ္းလံုး႐ွိ အစိုးရမ်ားမွာ အစိုးရပံုစံသစ္ ေျပာင္းလဲရန္ (Reinvent the Government) ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ NPM (New Public Management) ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ (Government 2.0) ဟူ၍လည္းေကာင္း ေၾကြးေၾကာ္ၿပီး ႀကိဳးပမ္း ခဲ့ၾကပါသည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဗ်ဴ႐ိုကေရစီယႏၲရားအေပၚ အေလးေပး ထားၿပီး ျပည္သူလူထုအေပၚ ေဆာင္႐ြက္ေပးမႈအားနည္းခဲ့ေသာပံုစံမွ ျပည္သူလူထုအေပၚ ေဆာင္႐ြက္ေပးမႈ အေလးထားၿပီး အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္မႈယႏၲရား ေသးငယ္စြာျဖင့္ အလုပ္လုပ္ႏိုင္မည့္ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ ကူးေျပာင္းရန္ ျဖစ္ပါသည္။

အထက္ပါအတိုင္း အစိုးရပံုစံ ေျပာင္းေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကေသာ္လည္း လက္ေတြ႔တြင္ ထိေရာက္အာင္ျမင္မႈ ႐ွိသင့္သေလာက္မ႐ွိခဲ့ရာ အစိုးရပံုစံေျပာင္းေရးအတြက္ အေျခခံက်ေသာ တြန္းအား တစ္ခုခုလိုေနၿပီဟု သေဘာေပါက္လက္ခံခဲ့ၾကပါသည္။ ယင္းလိုအပ္ေနေသာ တြန္းအားသည္ ICT ဟုေခၚေသာ သတင္းအခ်က္အလက္ႏွင့္ ဆက္သြယ္ေရးနည္းပညာ (Information & Communication Technology) ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ICT နည္းပညာ တစ္႐ွိန္ထိုး တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာခဲ့ေသာေၾကာင့္ လူတို႔ ေန႔စဥ္ေနထိုင္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ပံု၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္႐ြက္လုပ္ကိုင္ပံု၊ အစိုးရ အေနျဖင့္ ျပည္သူလူထုကို ေဆာင္႐ြက္မႈ ေပးပံုတုိ႔ကိုမ်ားစြာ ေျပာင္းလဲလာခဲ့ၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ICT နည္းပညာကို အစိုးရမွ အားကိုးျပဳၿပီး ျပည္သူလူထု၊ စီးပြားလုပ္ငန္းမ်ား၊ အစိုးရ၀န္ထမ္းမ်ားအေပၚ အက်ိဳးေက်းဇူး ရ႐ွိလာေအာင္ျပဳလုပ္ျခင္းကို Electronic Government (သို႔) e-Government ဟူ၍ အမည္နာမ တတ္ေခၚေ၀ၚျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သာမန္အားျဖင့္ e-Government ကို အင္တာနက္ အသံုးျပဳ၍ အစိုးရ လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္႐ြက္ၿပီး ျပည္သူလူထုသို႔ အစိုးရေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားလာျခင္းဟူ၍ အသိမ်ားေသာ္လည္း e-Government သေဘာတရားမ်ား၊ နည္းပညာ၊ အျခခံအေဆာက္အဦ၊ စီးပြားေရးျဖစ္စဥ္၊ လူ႔စြမ္းအား အရင္းအျမစ္တို႔သာမက ယင္းတို႔အားလံုး ေပါင္းစပ္ၿပီး ျဖစ္ေပၚေနေသာ က်ယ္ျပန္႔နက္႐ိႈင္းေသာ အေျခ အေနႀကီး တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ e-Government ပံုစံျဖင့္ ေအာင္ျမင္စြာ ေဆာင္႐ြက္မႈ မ်ားေပးႏိုင္ရန္မွာ ပါ၀င္ဆက္သြယ္ႏိုင္ေသာ ဌာနမ်ား၊ အဖြဲ႕မ်ားအားလံုးဆက္စပ္ညႇိႏႈိင္း ပူးေပါင္း ပါ၀င္ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္မွသာ ေအာင္ျမင္ႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။

e-Government ဆုိသည္မွာ -

e-Government ကုိ “Digital Government” ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ “Internet-worked Government” ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ “Government Online” ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေခၚဆိုၾကရာ အေျခခံအႏွစ္သာရမွာ အတူတူပင္ျဖစ္ပါသည္။ အစိုးရအေနျဖင့္ အင္တာနက္၊ အထူးသျဖင့္ Web-base Internet အနည္းပညာကို အသံုးျပဳၿပီး ျပည္သူလူထု၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ အစိုးရ၀န္ထမ္းမ်ားႏွင့္ အစိုးရလုပ္ငန္း အခ်င္းခ်င္းတို႔အား အစိုးရေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားကို ပိုမိုေကာင္းမြန္စြာေပးျခင္းဟူေသာ အဓိပၸာယ္သေဘာရပါသည္။ အခ်ိဳ႕ကမူ e-Government ဆိုသည္မွာ အစိုးရႏွင့္ ျပည္သူလူထုအၾကား ဆက္စပ္ေဆာင္႐ြက္ လုပ္ကိုင္မႈမ်ားကို အီလက္ထေရာနစ္ ပံုစံျဖင့္ျပဳလုပ္ျခင္းျဖစ္သည္ ဟူ၍လည္း လြယ္လြယ္ကူကူ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ တတ္ၾကပါသည္။ အမွန္တကယ္တြင္ e-Government ဟူသည္ ျပည္သူလူထုက အစိုးရ ေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားကို အီလက္ထေရာနစ္ ပံုစံျဖင့္ ပိုမိုလ်င္ျမန္ ထိေရာက္စြာ ေပးႏိုင္ျခင္းအျပင္ အစိုးရ အခ်င္းခ်င္းလည္း ပို၍ ဆက္စပ္ ထိေရာက္စြာ ေဆာင္႐ြက္လုပ္ကိုင္လာႏိုင္ေသာ အက်ိဳးတရားကိုပါ ရ႐ွိေစႏိုင္ေသာေၾကာင့္ အစိုးရ လုပ္ငန္းတြင္ အီလက္ထေရာနစ္ပံုစံျဖင့္ ေဆာင္႐ြက္ လုပ္ကိုင္ႏိုင္သည္။ “e-Administration” သေဘာ တရားလည္း ေပါင္းစပ္ပါ၀င္ေနသည္ဟုလည္း သိရန္လိုအပ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ “e-Government” ကို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ရာတြင္ အစိုးရ ေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားကို ပိုမိုလ်င္ျမန္ထိေရာက္ေစရန္ အီလက္ထေရာနစ္နည္းပညာ (သို႔) အင္တာနက္ နည္းပညာအသံုးျပဳၿပီး ေဆာင္႐ြက္ျခင္းဟူေသာ က်ဥ္းေျမာင္းသည့္ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုမႈအစား၊ ေခတ္မီ ICT နည္းပညာမ်ားကို အသံုးျပဳၿပီး အစိုးရ၊ ျပည္သူလူထု၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားအၾကား အလ်င္မျပတ္ပိုမိုဆက္စပ္ တိုးတက္သြားရင္းျဖင့္ တိုင္းျပည္၏ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးတို႔ ပါ၀င္ေသာ လူမႈအေဆာက္အဦ တစ္ခုလံုး အတိုင္းအတာျဖင့္ ေျပာင္းလဲတိုးတက္ သြားေစႏိုင္ေသာျဖစ္စဥ္ဟု အဓိပၸါယ္က်ယ္ျပန္႔စြာ ဖြင့္ဆိုႏိုင္ပါသည္။

e-Government တြင္ ပါ၀င္အက်ံဳး၀င္ မႈမ်ား (Perspectives of e-Government)

အစိုးရလုပ္ငန္းမ်ား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ေရးတြင္ အဓိကက်ေသာ “အစိုးရ” (Government)၊ “ျပည္သူ” (Citizens) ႏွင့့္ “စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား” (Businesses) တို႔ အက်ံဳး၀င္ဆက္စပ္ေနေသာ e-Government အသြင္သ႑န္ကို ပံု(၂)အတိုင္း ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါ သည္။ ယင္းအေျခခံ (၃) မ်ိဳးတြင္ အစိုးရသည္ ဦးေဆာင္ အစပ်ိဳးသူ (Initiator) အျဖစ္လည္း ေကာင္း၊ လုပ္ငန္းအ႐ွိန္ျမႇင့္သူ (Reactor) အျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ျပည္သူလူထုႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို စဥ္ဆက္မျပတ္ ထိစပ္ေဆာင္ ႐ြက္ ေနရမည္ ျဖစ္ ပါသည္။

Government-to-Government (G2G)

အစိုးရ လုပ္ငန္းအခ်င္းခ်င္း သတင္း အခ်က္အလက္မ်ား ျဖန္႔ေ၀ျခင္း၊ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို အီလက္ထေရာနစ္သေဘာ အြန္လိုင္း ေဆာင္႐ြက္ျခင္း တို႔ပါ၀င္သည္။ ယင္းလုပ္ငန္း စဥ္တြင္ အစိုးရ၀န္ထမ္း အခ်င္းခ်င္း၊ အစိုးရဌာန အခ်င္းခ်င္း၊ ၀န္ႀကီးဌာနအခ်င္းခ်င္း၊ အစိုးရ အခ်င္းခ်င္းတို႔ အားလံုး အက်ံဳး၀င္ပါသည္။

Government to Business (G2B)

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ အစိုးရႏွင့္ ဆက္စပ္လုပ္ကိုင္ရေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား ႀကိဳးနီစနစ္ပံုစံမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ လ်င္ျမန္သြက္လက္ၿပီး ဆက္စပ္ေဆာင္႐ြက္ေနရေသာ ကုန္က်စရိတ္ (Transaction Costs) သက္သာေစရန္ အစိုးရ ႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအၾကား အြန္လိုင္း (Online) ေဆာင္႐ြက္ လုပ္ကိုင္လာေစႏိုင္မည့္ အေျခအေနတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ အစိုးရဌာနမ်ား သို႔ သြားရန္မလိုဘဲ (၂၄)နာရီမျပတ္ e-Form မ်ားရ ယူႏိုင္ျခင္း၊ ျဖည့္စြက္ၿပီး ျပန္ပို႔ႏိုင္ျခင္း၊ အဆို အျပဳခ်က္မ်ား တင္ျပႏိုင္ျခင္း၊ ပါမစ္မ်ားေလွ်ာက္ထားႏိုင္ျခင္း စသည္တို႔ကို လြယ္ကူလ်င္ျမန္စြာ ျပဳလုပ္လာ ႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။

Government to Citizen (G2C)

အစိုးရႏွင့္ ျပည္သူလူထု နာရီမလပ္ ဆက္စပ္ေနၿပီး အစိုးရေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားကို ျပည္ သူလူထုသို႔ အီလက္ထေရာနစ္၏ နည္းလမ္းျဖင့္ ေဆာင္႐ြက္မႈေပးျခင္းမ်ဳိး (Non-Stop Services) ျဖစ္သကဲ့သို႔ ျပည္သူမ်ား အေနျဖင့္ အစိုးရဌာနမ်ားသို႔ သြားရန္မလိုဘဲ တစ္ေနရာ တည္းမွ တစ္ထိုင္တည္း အစိုးရ ဌာအားလံုးႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားအားလံုးကို ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္မည့္ (One-Stop-Shop) ပံုစံ မ်ားလည္းပါ၀င္သည္။ ထို႔အျပင္ ၿမိဳ႕ျပေဒသ၊ ေက်း လက္ေဒသဟူ၍ ခြဲျခားရန္မလိုေတာ့ဘဲ အစိုးရ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားကို တစ္ေျပးညီေပးႏိုင္မည့္ (Universal Services) မ်ိဳးလည္း ျဖစ္ပါသည္။

အီလက္ထေရာနစ္ အစိုးရဟူေသာ (e-Government) လုပ္ငန္းကို အေကာင္ အထည္ေဖာ္ရင္းျဖင့္ အစိုးရ၏ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈကို ေကာင္းမြန္ေစေသာ (e-Government) ကိုလည္း တစ္ပါတည္း ျဖစ္ေပၚေစ ႏိုင္ပါသည္။ (e-Governance) တြင္၊ (e-Administration)၊ (e-Citizen and e-Services)ႏွင့့္ (e-Society) တုိ႕ပါ၀င္ လ်က္႐ွိပါသည္။ (e-Administration) ေၾကာင့္ အစိုးရ လုပ္ငန္းမ်ား စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ လုပ္ကိုင္မႈမ်ား တိုးတက္ေကာင္းမြန္ လာျခင္းေၾကာင့္ ျပည္သူလူထုသို႔ အစိုးရ ေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားတို႔ကို ေကာင္းမြန္ စြာေပးႏိုင္ရန္ (e-Citizens and e-Services) မ်ား ေပၚေပါက္လာသကဲ့သို႔ အစိုးရ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ႏွင့္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ားပါမက်န္ အားလံုးဆက္ စပ္ေဆာင္႐ြက္လ်က္႐ွိေသာ ျဖစ္စဥ္ႀကီးေၾကာင့္ (e-Society) ၾကီး ေပၚေပါက္လာေစႏိုင္ပါသည္။

e-Government လုပ္ငန္းအဆင့္ဆင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္႐ြက္ပံု (e-Government Development Models)

e-Government လုပ္ငန္း ေအာင္ ျမင္စြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ရန္မွာ ခ်မွတ္ေသာမဟာဗ်ဴဟာ၊ ပါ၀င္ သက္ဆိုင္သူမ်ား၊ နည္း ပညာစသည္တို႔အားလံုးကို ေပါင္းစပ္ညိႇႏႈိင္းကာ လက္ေတြ႕ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ရေသာ က်ယ္ျပန္႔ ခက္ခဲသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ျဖစ္ပါသည္။ ကမၻာေပၚ႐ွိ ႏုိင္ငံအသီးသီး၏ e-Government အသြင္ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္၏ ပထမဆံုးေသာ အခ်က္မွာ မိမိအဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို Web-site ျပဳလုပ္ၿပီး သတင္းအခ်က္အလက္ ထုတ္လႊင့္ျဖန္႔ခ်ိျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ယင္းအြန္လိုင္းခ်ိတ္ဆက္ ႏိုင္သည့္ (Online Interface)ႏွင့္ အစိုးရ အဖြဲ႕အစည္း၏ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္း၏ လုပ္ငန္းမ်ားမ်ားကို ခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္ရာမွ ျပည္သူလူထုအေနျဖင့္ အစိုးရလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ အီလက္ထေရာနစ္ ပံုစံ ခ်ိတ္ဆက္ ေဆာင္႐ြက္လာႏိုင္ခဲ့ၾကပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ျပည္သူမ်ားအား ေဆာင္႐ြက္ မႈေပးႏိုင္သည္။ Web-portal  မ်ားကို ထူေထာင္ႏိုင္လာသျဖင့္ အစိုးရႏွင့္ ျပည္သူလူထု “One-to-One Relationship” လုပ္ႏိုင္လာရာ အစိုးရႏွင့္ ျပည္သူလူထုအၾကား ႏွစ္လမ္းသြားဆက္သြယ္ႏိုင္မႈ (Two-way Communication Channels) မ်ားကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္လာခဲ့ၾကပါသည္။ ထို႔ေနာက္ e-Government ေဖာ္ေဆာင္မႈ ၏ ေနာက္ဆံုးအဆင့္တြင္မူ ျပည္သူလူထုသည္ အစိုးရအဖြဲ႔မ်ားအား သီးျခားစီ အကြဲကြဲအျပားျပား ဆက္ဆံရမည့္အစား အစိုးရ အစုအားလံုးအတြက္ ဆက္သြယ္မႈတစ္ခုတည္း မွတ္ခ်က္တင္ႏိုင္သည္။ “One-Stop-Shop” ပံုစံမ်ိဳး ျဖစ္လာေစပါေတာ့သည္။

ပံု(၃)တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္အတိုင္း သုေတသနျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ e-Government အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈ အဆင့္ဆင့္ကို တင္ျပထားခဲ့ပါသည္။ တင္ျပသည့္ ႐ႈေထာင့္ မတူညီသည္က လြဲ၍ အေျခခံအားျဖင့္ ခပ္ဆင္ဆင္ပင္ျဖစ္ၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္ ကမၻာေပၚတြင္ e-Government အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေရးအတြက္ ပံုေသလိုက္နာရမည့္ တိက်ေသာ ပံုေသနည္းမ်ိဳးမ႐ွိဘဲ သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းျပည္၏ အေျခအေနေပၚတြင္မူတည္ၿပီး ကြဲျပားျခားနားမႈ မ်ား ႐ွိႏိုင္ပါသည္။ မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူ အစပိုင္းတြင္ Initiation  (သို႕) Information Publishing (သို႕) Catalogue (သို႕) One-way Communication ၾကရၿပီး ေနာက္ဆံုး အဆင့္တြင္ Customization (သို႕) Full Integration (သို႕) Horizontal Integration across Government Administration စသည့္ အဆင့္သို႔ ေရာက္႐ွိသြားၾကမည္ ျဖစ္ပါသည္။

Lame & Loc (2001) မွ အဆိုျပဳ တင္ျပေသာ e-Government အေကာင္အထည္ ေဖာ္မႈအဆင့္ဆင့္ကို ပံု (၄) တြင္ အေသး စိတ္ ေလ့လာႏိုင္ပါသည္။

Layne &Lee ၏ တင္ျပခ်က္မွာ အစိုးရလုပ္ငန္းမ်ား Website လႊင့္တင္ၿပီး မိမိအဖြဲ႕အစည္း အေၾကာင္းအရာမ်ားကို Catalogue ကဲ့သို႔ တင္ျပၿပီး လိုအပ္သည့္ပံုစံ (Form) မ်ားကို Download ယူႏိုင္ေသာ One-way Communication ျဖင့္စပါသည္။ ထို႔ေနာက္ အစိုးရေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားကို Online ရယူႏိုင္ေသာ အစိုးရလုပ္ေဆာင္ရမည့္ပံုစံ (Form) မ်ားကို Online တင္ႏိုင္ကာ Tow-Way အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အဆင့္ျဖစ္လာပါက တိုက္႐ိုက္ အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ အထက္ႏွင့္ေအာက္ ေဒါင္လိုက္ ေပါင္းစပ္ သြားေသာ (Vertical Integration) ျဖစ္သြားရာမွ ေနာက္ဆံုးတြင္ အစိုးရ လုပ္ငန္းမ်ားအၾကား အလ်ား လိုက္ေပါင္းစပ္သြားေသာ (Horizontal Integration) ျဖစ္သြားရာက အစိုးရအဖြဲ႕ အစည္းတစ္ခု တည္းပံု ျဖစ္သြားရာက ျပင္ပလူမ်ားအေနျဖင့္ အစိုးရ လုပ္ငန္းမ်ား အားလံုးကို တစ္ေနရာတည္း ဆက္သြယ္႐ံုျဖင့္ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ေသာ One-Stop-Shop ပံုစံ ျဖစ္သြား ႏိုင္ေၾကာင္း ကို ေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္ ပါသည္။
Watson & Mundy (၂၀၀၁)အဆိုျပဳတင္ျပထားေသာ e-Government ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈတြင္ (Initiation) ၊ (Infusion)ႏွင့္ (Customization) ဟူေသာ အဆင့္(၃)ဆင့္ကိုသာ လြယ္ကူ႐ွင္းလင္းစြာ တင္ျပထားပါသည္။ ပထမအဆင့္အစပ်ိဳးခ်ိန္ (Initiation) တြင္ Website ျဖင့္ ျပည္သူလူထုသိရန္ သက္ဆိုင္ရာ အစိုးရ အဖြဲ႔အစည္းႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို လႊင့္တင္ထုတ္ ျပန္လာသည့္ အေျခအေန၌ ျပည္သူလူထုသည္ ယင္းအစိုးရ Website ျဖင့္ ဆက္သြယ္ႏိုင္ မည္ျဖစ္ပါသည္။ ဒုတိယအဆင့္ (Infusion) တြင္မူ အစိုးရတစ္ခုလံုုး အီလက္ထေရာနစ္ အစိုးရ ျဖစ္သြားကာ ျပည္သူလူထုအေနျဖင့္ အစိုးရႏွင့္ သက္ဆိုင္သမွ်အားလံုးကို လြတ္လပ္ က်ယ္ျပန္႔စြာ ထိစပ္ႏိုင္႐ံုသာမက အစိုးရအတြက္ ေပးေဆာင္ၾကရမည့္ အခြန္အခအားလံုးကိုလည္း Online ေပးႏိုင္ေသာ အေျခအေနျဖစ္ပါသည္။ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ (Customization) တြင္မူ အစိုးရႏွင့္ျပည္သူ One-To-One ထိစပ္ ဆက္ဆံႏိုင္မႈ႐ွိသြားကာ ျပည္သူတစ္ဦးခ်င္းစီ အေၾကာင္းအရာအလံုးစံု အလြယ္တကူ သိ႐ွိႏိုင္ရန္ မွတ္တမ္းတင္ သိမ္းဆည္းထားသကဲ့သို႔ ျပည္သူ တစ္ဦးခ်င္းစီမွလည္း မိမိႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို လိုအပ္ သလို ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား လည္း ျပဳလုပ္သြားႏိုင္မည့္ အေျခအေနျဖစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ e-Government တစ္ဆင့္ၿပီး တစ္ဆင့္ ျဖစ္ထြန္းေအာင္ ျမင္လာသည္ႏွင့္အမွ် e-Democracy ပံုစံ လည္း က်ယ္ျပန္႔ ထြန္းကား လာႏိုင္မည္ ကိုလည္း ေဖာ္ျပထားပါသည္။

 

ပံု (၁) Reinventing Service Delivery

 

ပံု (၂) Overlapping Domains of e-Governance

 

ပံု (၃) e-Government Development

 

 

ပံု (၄) Strategic Phases of e-Government Development

အေသးစိတ္ဖတ္ရန္

ႏႈတ္ခြန္းဆက္

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ e-Government initiative ကုိ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မွပင္ စတင္ခဲ့ၿပီး အစိုးရအဆက္ဆက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါသည္။ အစိုးရ e-Government လုပ္ငန္းမ်ားေအာင္ျမင္ရန္ အစိုးရဘတ္ဂ်က္ ခြဲေ၀ခ်ထားေပး၍လည္းေကာင္း၊ ႏုိင္ငံ တကာ အကူအညီမ်ားျဖင့္လည္းေကာင္း ေငြေၾကး ပမာဏေျမာက္မ်ားစြာ အကုန္အက်ခံ၍ ေဆာင္ ရြက္ခဲ့ေသာ္လည္း ယေန႔အထိ ပီပီျပင္ျပင္ ေအာင္ျမင္မႈ မရွိခဲ့ပါ။ ထုိကဲ့သုိ႔ျဖစ္ရျခင္းမွာ e-Government သေဘာတရားကုိ ေကာင္းစြာ နားမလည္၍လည္းေကာင္း၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈ အားနည္း၍လည္းေကာင္း စဥ္ဆက္မျပတ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ဘတ္ဂ်က္လံုေလာက္ စြာမရွိ၍လည္းေကာင္း၊ အစုိးရအဖြဲ႕အစည္းမ်ား အတြင္း ကြၽမ္းက်င္ လူအင္အား လံုေလာက္စြာမရွိ ၍လည္းေကာင္း၊ နည္းပညာေျပာင္းလဲမႈအလ်င္ ႏွင့္ လိုက္၍ မေျပာင္းလဲႏုိင္ေသာေၾကာင့္ လည္း ေကာင္း စေသာအေၾကာင္းမ်ားအျပင္ လူပုဂၢိဳလ္မ်ား၏သဘာ၀အရ အေျပာင္းအလဲလုပ္ရန္ တံု႕ ဆုိင္းေနတတ္ျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔ ေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ e-Government အေကာင္အထည္ေဖာ္ မႈသည္ အရွိန္ျမႇင့္လိုက္၊ ျပန္က်သြားလိုက္၊ ျပန္စလိုက္ျဖင့္ အၿမဲတမ္းတစ္မွ ျပန္စေနသကဲ့သုိ႔ျဖစ္ၿပီး ေရွ႕သုိ႔ မေရာက္ႏိုင္ျဖစ္ၾကရပါသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္လည္း ကဲ့သုိ႔ ဟန္ျပလုပ္ငန္းမ်ိဳး ပံုစံျဖင့္ အဆံုးသတ္ သြားေလ့ရွိခဲ့ပါသည္။ မည္သုိ႔ ဆုိေစကာမူ e-Government အစီအစဥ္ကုိ မျဖစ္မေန အေကာင္အ ထည္ေဖာ္ရန္ လုိအပ္ပါသည္။ ႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္းလံုး မွီတင္းေနထုိင္ေသာ တုိင္းသူျပည္သား အားလံုးအတြက္ လိုအပ္သမွ် ကိစၥအ၀၀ကုိ ေဆာင္ရြက္ေပးေနရေသာ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔သည့္ အစိုးရ ယႏၱရားႀကီး ေကာင္းမြန္ ထိေရာက္စြာ လည္ပတ္လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ရန္ (ICT) နည္းပညာကုိ အသံုးျပဳမွ ျဖစ္ေပ မည္။ အစိုးရသည္ အႀကီးဆံုး အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သကဲ့သုိ႔ (ICT) နည္းပညာကုိ အမ်ားဆံုးအသံုးျပဳသည့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ယေန႔ေခတ္ အစိုးရမ်ား ေၾကြးေၾကာ္ေနေသာ ေကာင္းမြန္ထိ ေရာက္သည့္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ တုိ႔ျဖစ္ႏုိင္ေရးအတြက္ (ICT) နည္းပညာသည္ အေရးႀကီးပါသည္။ ၀မ္းေျမာက္ဖြယ္ရာ သတင္းေကာင္းတစ္ခုမွာ ယေန႔ေခတ္ ေျပာင္းလဲတုိးတက္လာေသာ နည္းပညာမ်ားအရ e-Government လုပ္ငန္းမ်ား ကုိ လြယ္ကူ လ်င္ျမန္စြာ ကုန္က်စရိတ္ သက္သာစြာျဖင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္မည့္ အေျခအေနမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေနျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ယင္းနည္းပညာမွာျဖစ္ပါသည္။ အစုိးရ ၀န္ႀကီးဌာနမ်ား အေနျဖင့္ တန္ဖိုးႀကီးမားေသာ Hardware ပစၥည္းမ်အား၀ယ္ယူရျခင္း၊ Software လုိင္စင္မ်ား ၀ယ္ယူရျခင္းတုိ႔ ျပဳလုပ္မလုိေတာ့ဘဲ မိမိတို႔အသံုးခ်လုိေသာ နည္းပညာမ်ားကုိ Cloud မွတစ္ဆင့္ ရယူအသံုးျပဳႏုိင္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ Hardware, Software မ်ားအေပၚ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ ရမည့္ ေငြလံုးေငြရင္း ကုန္က်စရိတ္မ်ား သက္သာသြားႏုိင္ပါမည္။ ထုိ႔အျပင္ မိမိတုိ႔ အသံုးျပဳသေလာက္ သာ ေဆာင္ရြက္ခေပးရသည့္ SaaS (Software as a Service) ပံုစံျဖစ္သည့္ အတြက္လည္း လုပ္ေဆာင္မႈစရိတ္မ်ားကုိ မ်ားစြာသက္သာေစပါသည္။ နည္းပညာပုိင္းတြင္လည္း မ်ားစြာ တတ္ကြၽမ္းရန္ မလုိဘဲ စနစ္ကုိ အသံုးခ်တတ္႐ံု (User Level) အဆင့္သာ လိုအပ္သည့္ အတြက္ အစုိးရ၀န္ထမ္းအားလံုး လြယ္ကူစြာ အသံုးျပဳႏုိင္မည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အစိုးရ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအတြင္း နည္းပညာကြၽမ္းက်င္သူ အင္အားျပည့္စံုစြာ မရွိသည့္ အခက္အခဲကုိလည္း ေက်ာ္လႊားသြားေစႏုိင္ပါသည္။ ယခုအခ်ိန္ တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ဆက္သြယ္ေရး အေျခခံအေဆာက္အအံု မွာလည္း ျပည့္စံုေကာင္းမြန္လာျခင္းအျပင္ အစိုးရ ၀န္ထမ္းအားလံုး၊ ျပည္သူလူထုအားလံုးနီးပါးမ်ား အသံုးျပဳႏုိင္လာၿပီ ျဖစ္သည့္အတြက္ သတင္းအခ်က္ အလက္ရယူျခင္း၊ ေပးပုိ႔ျခင္း၊ အသံုးခ်ျခင္းတုိ႔အတြက္ ကြန္ပ်ဴတာကဲ့သုိ႔ အားလံုး အသံုးျပဳႏုိင္ေသာ ပစၥည္းကိရိယာ (Device) လည္း ရွိေနၿပီျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ e-Government လုပ္ငန္းမ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ အခ်ိန္ေကာင္းအခါ ေကာင္းျဖစ္ပါသည္။ ထုိကဲ့သုိ႔ e-Government လုပ္ငန္းမ်ား ကုိ ေအာင္ျမင္စြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အေထာက္အကူ ျပဳႏုိင္ရန္ MCC GROUP သည္ ပါ၀င္ေဆာင္ ရြက္လ်က္ရွိပါသည္။ ႏုိင္ငံတကာအရည္အေသြး စံခ်ိန္မွီအဆင့္ (ISO-9001-2008) လက္မွတ္ရ ICT Services မ်ားကုိ အစိုးရ႐ံုးစိုက္ရာ ေနျပည္ေတာ္တြင္လည္းေကာင္း၊ အစိုးရလုပ္ငန္းမ်ားရွိရာ ရန္ကုန္၊ မႏၱေလး အပါအ၀င္ ျမန္မာတစ္ႏုိင္ငံလံုး အတုိင္းအတာျဖင့္လည္းေကာင္း ေဆာင္ရြက္ေပးလ်က္ ရွိပါသည္။ အႀကံဥာဏ္ေပးျခင္း (Consulting)၊ ေလ့က်င့္သင္တန္းေပးျခင္း (Training)၊ e-Government စနစ္မ်ားအတြက္ ေဆာင္ရြက္မႈပံုစံ SaaS (Software as a Service) ျဖင့္ အသံုးျပဳႏုိင္ရန္ ျပဳလုပ္ေပးျခင္း၊ အစုိးရဌာနတစ္ခုခု အတြက္ သီးသန္႔လုိအပ္ေသာ စနစ္မ်ားကုိ တီထြင္ ထုတ္လုပ္ေပးျခင္း (Customized Software Development) ၊ အစိုးရလုပ္ငန္းကုိယ္စား နည္းပညာ အသံုးျပဳလုပ္ငန္းမ်ားကုိ ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း (Business Process Outsourcing)၊ နည္းပညာလုပ္ငန္းပေရာဂ်က္မ်ားကုိ စီမံခန္႔ခြဲေပးျခင္း (Project Management)ႏွင့္ အစိုးရဌာနမ်ား ၏ နည္းပညာပုိင္းဆုိင္ရာ အားလံုးကုိ စီမံခန္႔ခြဲေပးျခင္း (IT Management) တုိ႔ကုိ ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိပါသည္။ ထုိ႔အျပင္ e-Government လုပ္ငန္းသည္ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္သည့္ မ်ားထူေထာင္ျခင္း၊ Data Enty ျပဳလုပ္ ျခင္း၊ Data Center ျဖင့္ Database မ်ား သိမ္းဆည္းျခင္း စသည့္လုပ္ငန္းမ်ားကုိလည္း ေဆာင္ရြက္ေပးႏုိင္ေၾကာင္း သတင္းေကာင္းပါး အပ္ပါသည္။

အယ္ဒီတာအဖြဲ႕

အေသးစိတ္ဖတ္ရန္