စီးပြားေရးလုပ္ငန္းစီမံခန္႔ခြဲမႈ (Business Administration) ဆိုသည္မွာ

ယေန႔အခ်ိန္အခါသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၌ ေဈးကြက္စီးပြားေရးစနစ္ျဖင့္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ ေနၿပီျဖစ္ရာ ေနရာေဒသအသီးသီးတြင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို အေသးစား၊ အလတ္စား၊ အႀကီးစားပံုစံ အသီးသီးျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ လုပ္ကိုင္ လ်က္ရွိသည္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ကိုင္ရာတြင္ မိ႐ိုးဖလာ အေတြ႕အႀကံဳေပၚမူတည္၍ လုပ္ကိုင္လ်က္ ရွိေနၾကရာမွ ေခတ္မီစီးပြားေရး လုပ္ငန္း ပံုစံမ်ိဳးကို ေျပာင္းလဲလုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိရာ သာမာန္ အသိပညာျဖင့္လုပ္ကိုင္၍ မရေတာ့ဘဲ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းစီမံခန္႔ခြဲမႈ Business Administration ကို ပညာရပ္တစ္ခုအေနျဖင့္ ေလ့လာဆည္းပူးရန္ လိုအပ္လာပါသည္။ မိမိကိုယ္ပိုင္စီးပြားေရး လုပ္ငန္းကို လုပ္ကိုင္သည္ျဖစ္ေစ၊ အျခားလုပ္ငန္းတစ္ခုခုတြင္ စီမံခန္႔ခြဲေရးတာဝန္ ထမ္းေဆာင္ရသည့္ ဝန္ထမ္းအျဖစ္ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ရန္အတြက္ျဖစ္ေစ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း စီမံခန္႔ခြဲမႈ Business Administration ကို သင္ၾကားရေတာ့ မည္ျဖစ္သည္။

စီးပြားေရးလုပ္ငန္း Business

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းဆိုသည္မွာ အက်ိဳးအျမတ္ရလိုမႈတစ္ခုခုအတြက္ ကုန္ပစၥည္း တစ္ခုခုကို ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ ေရာင္းဝယ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ေဆာင္ရြက္မႈ တစ္ခုခုေပးျခင္းတို႔ ျပဳလုပ္ခိုင္းရန္ ဖြဲ႕စည္းေဆာင္ ရြက္ေသာ လုပ္ငန္းတစ္ခုခုကိုိုလိုပါသည္။

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းကို ေလ့လာရေသာ အေၾကာင္းအရင္း
(Why Study Business?)
လူမႈပတ္ဝန္းက်င္တစ္ခုလံုးသည္ စီးပြားေရး (Business) တစ္ခုခု သို႔မဟုတ္ တစ္ခုႏွင့္ ဆက္စပ္ပါတ္သတ္ရန္လိုပါသည္။ လူတိုင္း၏ေန႔စဥ္ဘဝသည္လည္း စီးပြားေရး တစ္ခုခုေပၚတြင္ တည္မွီေနၾကရပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း၏ သေဘာသဘာဝကို နားလည္မွသာ မိမိဘဝတိုးတက္ရန္၊ မိမိလုပ္ငန္းေအာင္ျမင္ရန္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သျဖင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း၏ သဘာဝကို နားလည္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းၾကရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ဘယ္လိုအလုပ္လုပ္သလဲ
(How Business Work?)
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ရန္ ပထမဆံုး ဖြဲ႕စည္းေဆာင္ရြက္ရမည္ျဖစ္ ပါသည္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ လုပ္ငန္းအငယ္စား (Small and Median Size) မွ လုပ္ငန္းအႀကီးဆံုး (Large Exterprise) အထိ ေအာက္ပါပံုစံတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါသည္။
(က) တစ္ဦးပိုင္လုပ္ငန္း
(Sole Proprietorship)
(ခ) အစုစပ္လုပ္ငန္း
(Partnerships)
(ဂ) ပုဂၢလိကပိုင္လီမိတက္ကုမၸဏီ
(Private Limited Company)
(ဃ) အမ်ားပိုင္လီမိတက္ကုမၸဏီ
(Public Limited Company)

အထက္ပါပံုစံမ်ား၏ ကြဲျပားျခားနားပံုမွာ ရင္းႏွီးေငြထည့္ဝင္မႈ၊ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ အပိုင္းတြင္ပါဝင္မႈ အက်ိဳးအျမတ္ခြဲေဝျဖန္႕ျဖဴးမႈတို႕အေပၚတြင္ မူတည္ပါသည္။ လုပ္ငန္းအရြယ္အစားမႀကီးပဲ ေျခႏိုင္ လက္ႏိုင္လုပ္ႏိုင္လွ်င္ လိုအပ္ေသာ အရင္းအႏွီးကို တစ္ဦးတည္းမွ ထည့္ဝင္ကာ တစ္ဦးတည္း စိတ္ႀကိဳက္ စီမံခန္႕ခြဲၿပီး ရွိလာေသာအက်ိဳးအျမတ္မ်ားကို တစ္ဦးတည္းခံစားႏိုင္ေသာ ပံုစံမွာ တစ္ဦးတည္ပိုင္လုပ္ငန္း (Sole Proprietorship) ျဖစ္ပါသည္။ မိမိတစ္ဦးတည္း ရင္းႏွီးေငြ၊ ကြ်မ္းက်င္မႈ စသည္တို႔ ႏွင့္ မလံုေလာက္ေသာအခါ အစုစပ္လုပ္ငန္း (Partnerships) ပံုစံကို လုပ္တတ္ၾကပါသည္။ တစ္ဦးထက္မက ရင္းႏွီးမႈစပ္တူ ထည့္ဝင္ၾကၿပီး၊ စီမံခန္႕ခြဲမႈကိုလည္း တြဲဖက္လုပ္ကိုင္ကာ အက်ိဳးအျမတ္ကိုလည္း သေဘာတူထားေသာ အခ်ိဳးအစားျဖင့္ ခြဲေဝယူၾကပါသည္။ အစုစပ္လုပ္ႏိုင္ေသာ ပမာဏထက္ ပိုမိုႀကီးမားလာေသာ လုပ္ငန္းမ်ိဳးကို ကုမၸဏီအျဖစ္ မွတ္ပံုတင္ၿပီးဖြဲ႔စည္းကာ လုပ္ကိုင္ေလ့ရွိပါသည္။ ကုမၸဏီတည္ေထာင္ရာတြင္ ပုဂၢလိကပိုင္ကုမၸဏီႏွင့္ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိရာ ရွယ္ယာရွင္ အနည္းဆံုး(၂)ဦးမွ အမ်ားဆံုး(၅၀)ဦးအထိရွိလွ်င္ ပုဂၢလိကပိုင္ကုမၸဏီဟုေခၚၿပီး ရွယ္ယာရွင္ အနည္းဆံုး(၇)ဦးမွ အမ်ားဆံုး အကန္႔အသတ္မရွိပါဝင္ေစလိုလွ်င္ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီအျဖစ္ ဖြဲ႕စည္း တည္ေထာင္လုပ္ကိုင္ၾကသည္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းကို ဘယ္လိုမဟာဗ်ဴဟာ နဲ႕လုပ္မည္လဲ (Knowing What Strating is) စီးပြားေရးလုပ္ငန္းကို အာင္ျမင္စြာ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ရန္ မဟာဗ်ဴဟာ (Business Strategy) လိုအပ္သည့္ မည္သည့္ေနရာတြင္ မည္သည္႕အခ်ိန္၌ မည္သည္႔အလုပ္ကို မည္သူ႕အတြက္ မည္သည္႕အတြက္လုပ္မည္ကို ဆံုးျဖတ္ျခင္းမွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း၏ မဟာဗ်ဴဟာပင္ျဖစ္ပါသည္။ တစ္နည္းအား ျဖင့္စီးပြားေရးမဟာဗ်ဴဟာသည္ အနာဂတ္ကာလရွည္အတြက္ လုပ္ငန္းတစ္ခုတိုင္းႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ လမ္းၫႊန္သေဘာမ်ိဳး ျဖစ္ပါသည္။
(The long view of the big picture)
- What do you do?
- When do you do it?
- Where do you do it?
- Why do you do it?
- For Whom do you do it?

(Unicode Version)

စီးပွားရေးလုပ်ငန်းစီမံခန့်ခွဲမှု (Business Administration) ဆိုသည်မှာ

ယနေ့အချိန်အခါသည် မြန်မာနိုင်ငံ ၌ ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်ဖြင့် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများကို လွတ်လပ်စွာ လုပ်ကိုင်နိုင် နေပြီဖြစ်ရာ နေရာဒေသအသီးသီးတွင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို အသေးစား၊ အလတ်စား၊ အကြီးစားပုံစံ အသီးသီးဖြင့် ဆောင်ရွက်လုပ်ကိုင်လျက်ရှိသည်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို လုပ်ကိုင်ရာတွင် မိရိုးဖလာ အတွေ့အကြုံပေါ်မူတည်၍ လုပ်ကိုင်လျက် ရှိနေကြရာမှ ခေတ်မီစီးပွားရေးလုပ်ငန်းပုံစံမျိုးကို ပြောင်းလဲလုပ်ကိုင် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ သာမာန်အသိပညာဖြင့်လုပ်ကိုင်၍ မရတော့ဘဲ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းစီမံခန့်ခွဲမှု Business Administration ကို ပညာရပ်တစ်ခုအနေဖြင့် လေ့လာဆည်းပူးရန် လိုအပ်လာပါသည်။ မိမိကိုယ်ပိုင်စီးပွားရေး လုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်သည်ဖြစ်စေ၊ အခြားလုပ်ငန်းတစ်ခုခုတွင် စီမံခန့်ခွဲရေးတာဝန် ထမ်းဆောင်ရသည့်ဝန်ထမ်းအဖြစ် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်ရန်အတွက်ဖြစ်စေ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းစီမံခန့်ခွဲမှု Business Administration ကို သင်ကြားရတော့ မည်ဖြစ်သည်

စီးပွားရေးလုပ်ငန်း Business

စီးပွားရေးလုပ်ငန်းဆိုသည်မှာ အကျိုးအမြတ်ရလိုမှုတစ်ခုခုအတွက် ကုန်ပစ္စည်းတစ်ခုခုကို ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ရောင်းဝယ်ခြင်း သို့မဟုတ် ဆောင်ရွက်မှုတစ်ခုခုပေးခြင်းတို့ ပြုလုပ်ခိုင်းရန် ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်သော လုပ်ငန်းတစ်ခုခုကိိုုလိုပါသည်။

စီးပွားရေးလုပ်ငန်းကို လေ့လာရသော အကြောင်းအရင်း
(Why Study Business?)
လူမှုပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုလုံးသည် စီးပွားရေး (Business) တစ်ခုခု သို့မဟုတ် တစ်ခုနှင့်ဆက်စပ်ပါတ်သတ်ရန်လိုပါသည်။ လူတိုင်း၏နေ့စဉ်ဘဝသည်လည်း စီးပွားရေး တစ်ခုခုပေါ်တွင် တည်မှီနေကြရပါသည်။ ထို့ကြောင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်း၏ သဘောသဘာဝကို နားလည်မှသာ မိမိဘဝတိုးတက်ရန်၊ မိမိလုပ်ငန်းအောင်မြင်ရန် ဆောင်ရွက်နိုင်မည် ဖြစ်သဖြင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်း၏ သဘာဝကို နားလည်အောင် ကြိုးပမ်းကြရခြင်းဖြစ်ပါသည်။

စီးပွားရေးလုပ်ငန်း ဘယ်လိုအလုပ်လုပ်သလဲ
(How Business Work?)
စီးပွားရေးလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ရန် ပထမဆုံး ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် လုပ်ငန်းအငယ်စား (Small and Median Size) မှ လုပ်ငန်းအကြီးဆုံး (Large Exterprise) အထိ အောက်ပါပုံစံတစ်မျိုးမျိုးဖြင့် ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်နိုင်ပါသည်။
(က) တစ်ဦးပိုင်လုပ်ငန်း
(Sole Proprietorship)
(ခ) အစုစပ်လုပ်ငန်း
(Partnerships)
(ဂ) ပုဂ္ဂလိကပိုင်လီမိတက်ကုမ္ပဏီ
(Private Limited Company)
(ဃ) အများပိုင်လီမိတက်ကုမ္ပဏီ
(Public Limited Company)

အထက်ပါပုံစံများ၏ ကွဲပြားခြားနားပုံမှာ ရင်းနှီးငွေထည့်ဝင်မှု၊ စီမံအုပ်ချုပ်မှု အပိုင်းတွင်ပါဝင်မှု အကျိုးအမြတ်ခွဲဝေဖြန့်ဖြူးမှုတို့အပေါ်တွင် မူတည်ပါသည်။ လုပ်ငန်းအရွယ်အစားမကြီးပဲ ခြေနိုင် လက်နိုင်လုပ်နိုင်လျှင် လိုအပ်သော အရင်းအနှီးကို တစ်ဦးတည်းမှ ထည့်ဝင်ကာ တစ်ဦးတည်း စိတ်ကြိုက် စီမံခန့်ခွဲပြီး ရှိလာသောအကျိုးအမြတ်များကို တစ်ဦးတည်းခံစားနိုင်သော ပုံစံမှာ တစ်ဦးတည်ပိုင်လုပ်ငန်း (Sole Proprietorship) ဖြစ်ပါသည်။ မိမိတစ်ဦးတည်း ရင်းနှီးငွေ၊ ကျွမ်းကျင်မှု စသည်တို့ နှင့် မလုံလောက်သောအခါ အစုစပ်လုပ်ငန်း (Partnerships) ပုံစံကို လုပ်တတ်ကြပါသည်။ တစ်ဦးထက်မက ရင်းနှီးမှုစပ်တူ ထည့်ဝင်ကြပြီး၊ စီမံခန့်ခွဲမှုကိုလည်း တွဲဖက်လုပ်ကိုင်ကာ အကျိုးအမြတ်ကိုလည်း သဘောတူထားသော အချိုးအစားဖြင့် ခွဲဝေယူကြပါသည်။ အစုစပ်လုပ်နိုင်သော ပမာဏထက် ပိုမိုကြီးမားလာသော လုပ်ငန်းမျိုးကို ကုမ္ပဏီအဖြစ် မှတ်ပုံတင်ပြီးဖွဲ့စည်းကာ လုပ်ကိုင်လေ့ရှိပါသည်။ ကုမ္ပဏီတည်ထောင်ရာတွင် ပုဂ္ဂလိကပိုင်ကုမ္ပဏီနှင့် အများပိုင်ကုမ္ပဏီ ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိရာ ရှယ်ယာရှင်အနည်းဆုံး(၂)ဦးမှ အများဆုံး(၅၀)ဦးအထိရှိလျှင် ပုဂ္ဂလိကပိုင်ကုမ္ပဏီဟုခေါ်ပြီး ရှယ်ယာရှင်အနည်းဆုံး(၇)ဦးမှ အများဆုံး အကန့်အသတ် မရှိပါဝင်စေလိုလျှင် အများပိုင်ကုမ္ပဏီအဖြစ် ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်လုပ်ကိုင်ကြသည်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းကို ဘယ်လိုမဟာဗျူဟာ နဲ့လုပ်မည်လဲ (Knowing What Strating is) စီးပွားရေးလုပ်ငန်းကို အာင်မြင်စွာ လုပ်ကိုင်နိုင်ရန် မဟာဗျူဟာ (Business Strategy) လိုအပ်သည့် မည်သည့်နေရာတွင် မည်သည့်အချိန်၌ မည်သည့်အလုပ်ကို မည်သူ့အတွက် မည်သည့်အတွက်လုပ်မည်ကို ဆုံးဖြတ်ခြင်းမှာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်း၏ မဟာဗျူဟာပင်ဖြစ်ပါသည်။ တစ်နည်းအား ဖြင့်စီးပွားရေးမဟာဗျူဟာသည် အနာဂတ်ကာလရှည်အတွက် လုပ်ငန်းတစ်ခု တိုင်းနှင့်သက်ဆိုင်သော လမ်းညွှန်သဘောမျိုး ဖြစ်ပါသည်။
(The long view of the big picture)
- What do you do?
- When do you do it?
- Where do you do it?
- Why do you do it?
- For Whom do you do it?

 

Categories: အမ္စီစီအိုင္